با گسترش روزافزون تمرکز سازمان‌ها در توسعه‌ی سیستم‌های مدیریت راهبردی، تعریف و پیاده‌سازی روش‌های کارای ارزیابی عملکرد به‌عنوان ابزار قدرت‌مند افزایش مزیت رقابتی سازمان‌ها شناخته شده است. یکی از برجسته‌ترین روش‌های ارزیابی عملکرد، الگوی کارت امتیازی متوازن\پانویس{b‌a‌l‌a‌n‌c‌e‌d s‌c‌o‌r‌e‌c‌a‌r‌d (B‌S‌C)} است. از ویژگی‌هایی که در پیاده‌سازی الگوی کارت امتیازی متوازن طی چند سال اخیر، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، تعیین اولویت و وزن‌دهی شاخص‌های کلیدی عملکرد در این الگو است. در این نوشتار از مدلی برای رتبه‌بندی شاخص‌های کلیدی عملکرد با تلفیق الگوی کارت امتیازی متوازن و روش فرایند تحلیل شبکه فازی استفاده شده است. نتایج پیاده‌سازی این مدل در یکی از سازمان‌های وابسته به شهرداری اصفهان نشان می‌دهد؛ به‌دلیل توجه به وابستگی بین مؤلفه‌های هم‌سطح و نیز وجود رابطه‌های بازگشتی بین اهداف و راهکارها درنقشه‌ی استراتژی و نیز ابهام‌زدایی ناشی از وزن‌دهی غیرفازی، اوزان به دست آمده با مدل ذهنی تصمیم‌گیرانِ ارشدِ سازمان، تناسب کامل دارد و ملاک مناسبی برای تخصیص منابع است

در دهه‌ی گذشته «دفتر مدیریت پروژه» نقش برجسته‌یی در بسیاری از سازمان‌های پروژه‌محور ایفا کرده است، اما به‌رغم افزایش تعداد این دفاتر، درک شفافی از موجودیت و کارکردهای آن وجود ندارد. هدف این تحقیق پیمایشی، شناسایی موجودیت دفتر مدیریت پروژه» در سازمان‌های بزرگ مهندسی و ساخت صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران )۹ شرکت بزرگ( است، و ضمن آن موجودیت، زمان پیدایش، تعداد پروژه‌های در حیطه‌ی اختیار، میزان اختیارات، کارکردهای دفتر مدیریت پروژه، دلایل پیاده‌سازی و چالش‌های پیاده‌سازی دفتر مدیریت پروژه بررسی و تحلیل می‌شود. روش تحقیق مبتنی بر جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسش‌نامه است. براساس نتایج به دست آمده، دفتر مدیریت پروژه در سازمان‌های مورد بحث موضوعی جدید است تا آنجا که بیش از ۶۰\٪ دفاتر مدیریت پروژه در سه سال اخیر ایجاد شده‌اند. کارکردهایی مانند کنترل و نظارت بر عملکرد پروژه‌ها، ابزارهای نرم‌افزاری مدیریت پروژه و ایجاد متدولوژی استاندارد مدیریت پروژه، بیشترین کاربرد را در سازمان‌های موضوع تحقیق دارند. دست‌یابی به اهداف «مثلث سه‌گانه‌ی طلایی پروژه» ــ یعنی زمان، هزینه، عملکرد/کیفیت ــ از بالاترین اولویت در میان دلایل پیاده‌سازی برخوردار است. بزرگ‌ترین چالش پیاده‌سازی دفتر مدیریت پروژه، ریسک‌های تغییر فرهنگ سازمانی و پس از آن کمبود منابع انسانی حرفه‌یی در مدیریت پروژه است.

در این نوشتار یک سیستم تولید انبارش چندمحصولی در دو حالت ظرفیتِ تولیدِ نامحدود و محدود، با تقاضا و زمان تولید تصادفی در نظر گرفته شده است. هدف یافتن شرایط بهینه در انتخاب حالت ساخت برای سفارش )M‌T‌O(\پانویس{m‌a‌k‌e t‌o o‌r‌d‌e‌r} یا ساخت برای انبارش )M‌T‌S(\پانویس{m‌a‌k‌e t‌o s‌t‌o‌c‌k} برای هریک از محصولات، با کمینه‌سازی مجموع هزینه‌های نگه‌داری و کمبود موجودی است. فرضیات جدیدی که منطبق با شرایط دنیای واقعی در نظر گرفته شده‌اند عبارت‌اند از: امکان تولید محصولات معیوب با بازرسی بدون تأخیر، تولید محصولات معیوب همراه با بازرسی تأخیردار. همچنین سیستم تک‌مرحله‌یی را به حالت تولید چندمرحله‌یی به‌صورت شبکه‌یی از ماشین‌آلات تعمیم داده‌ایم. هریک از مسائل مورد بررسی با کمک سیستم‌های صف مدل‌سازی شده و با استخراج پارامترهای لازم، نسبت به استخراج شرایط بهینه‌ی ساخت برای سفارش و ساخت برای انبارش اقدام شده است.

پژوهش حاضر مطالعه‌یی کاربردی درمورد ارزیابی صلاحیت سازندگان تجهیزات صنعت نفت است. با توجه به پیچیده‌ترشدن شرایط رقابت جهانی، امروزه به‌مرور ارزیابی‌های سنتی جای خود را به فرایندهای ارزیابی علمی و تخصصی داده است. افزون براین، به‌دلیل اهمیت فراوان صنعت نفت در کشور ما، پرداختن به ارزیابی همه‌ی سازندگان تجهیزات بسیار ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق ۹ شاخص برای ارزیابی سازندگان تجهیزات صنعت نفت تشخیص داده شده، و با استفاده از روش P‌R‌O‌M‌S‌O‌R‌T‌ شرکت‌ها به چهار گروه شرکت‌های عالی، خوب، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی شده‌اند.

در این نوشتار با ارائه‌ی نمونه‌ی عملی فرایند «افشانه‌ی خشک‌کننده\پانویس{s‌p‌r‌a‌y d‌r‌y‌i‌n‌g}»، مدل‌سازی فرایندها با استفاده از مدل‌های رگرسیون لجستیک و الگوریتم شبکه‌ی عصبی مصنوعی با هدف پیش‌بینی )برون‌یابی و درون‌یابی( عملکرد فرایند به کار گرفته می‌شود. به‌منظور مقایسه‌ی قدرت هرکدام از این دو مدل در پیش‌بینی عملکرد فرایند، شاخص‌های ارزیابی پایایی مدل، شامل ضرایب تعیین مدل و درصد صحت پیش‌بینی، محاسبه و تحلیل می‌شوند. استفاده از شبکه‌ی عصبی مصنوعی در این نوشتار، به‌منظور معماری مدل شبکه‌ی عصبی فرایند «افشانه‌ی خشک‌کننده» با اتخاذ یک رویکرد عمومی و انتخاب الگوریتم پس‌انتشار خطا به‌کمک داده‌های مستقیم صورت می‌گیرد. پس از حصول اطمینان از برتری مدل شبکه‌ی عصبی فرایند نسبت به مدل لجستیک آن و با توجه به نتایج ارزیابی پایایی، سناریوهای مختلفی برای تنظیم ورودی‌های با توجه به عملکرد پیش‌بینی شده توسط مدل شبکه‌ی عصبی فرایند طراحی می‌شود که با استفاده از آن می‌توان کنترل پیش‌بینانه‌ی عملکرد فرایند را جایگزین روش‌های مبتنی بر سعی و خطا برای کنترل عملکرد فرایند کرد.

در این نوشتار با ارزیابی مدل‌های مختلف و با اتکا بر مطالعات تطبیقی و تحلیل اطلاعاتِ حاصل از مطالعات ملی و نیز نتایج نظرسنجی از خبرگان، چارچوب مفهومی جامعی متشکل از سه بُعد آمادگی شامل: «آمادگی سخت»، «آمادگی نرم»، «آمادگی نظارت، هماهنگی و پشتیبانی» برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی در دانشگاه‌های کشور طراحی شده است. علاوه بر این با تبیین ارکان مختلف هریک از این ابعاد در مجموع چهارده شاخص اصلی شامل: سیاست آموزشی، مدیریت، استاندارد، محتوا، قوانین و مقررات، منابع مالی، منابع انسانی، فرهنگ، امنیت، تجهیزات سخت‌افزاری، شبکه‌ی ارتباطی، و بالاخره نظارت، هماهنگی، و پشتیبانی برای این ابعاد شناسایی شد. نکته‌ی مهم در طراحی این مدل، تأکید بر این نکته است که از دید صاحب‌نظران و خبرگان عرصه‌ی آموزش عالی و یادگیری الکترونیکی، حرکت به سمت تحقق دانشگاه مجازی در ایران مستلزم توجه همه‌جانبه به تمامی وجوه منشور پیش‌گفته است. از این رو ضمن بیان روند استخراج این مدل بومی، وزن هریک از شاخص‌ها و نشان‌گرهای مدل نیز تعیین شده است تا علاوه بر ارائه‌ی چارچوبی مفهومی، معیاری کمی برای اندازه‌گیری وضعیت دانشگاه‌های موجود در عرصه‌ی یادگیری الکترونیکی نیز تبیین شود. در پایان این نوشتار پیشنهادهایی برای کاربرد این مدل در دانشگاه‌های کشور ارائه شده است.

مسئله‌ی مکان‌یابی مراکز قطبی\پانویس{H‌U‌B l‌o‌c‌a‌t‌i‌o‌n p‌r‌o‌b‌l‌e‌m} کاربرد وسیعی در دنیای واقعی ــ ازجمله در شبکه‌های ارتباطات، پستی، سیستم‌های حمل‌ونقل و خطوط هوایی ــ دارد و تحقیقات زیادی درخصوص آن انجام شده است. این مسئله به‌ویژه در وضعیت‌هایی که شدت جریان بالایی بین یک سری نقاط مبدأ و مقصد در یک شبکه وجود دارد، کاربرد پیدا می‌کند. در این حالت به‌جای ارتباط مستقیم بین این نقاط سعی می‌شود با انتخاب تعدادی از این نقاط به‌عنوان مراکز قطبی، جریان‌ها از طریق این مراکز عبور داده شوند تا از صرفه‌جویی‌های مربوطه استفاده شود. بنابراین هدف مسئله انتخاب برخی گره‌ها به‌عنوان مرکز قطبی و تخصیص گره‌های غیرقطبی به این مراکز، به‌منظور دست‌یابی به کم‌ترین هزینه برای شبکه است. در بیشتر تحقیقات انجام‌شده در این حوزه، سیستم از نقطه‌نظر برآورده‌شدن کم‌ترین هزینه مورد بررسی قرار گرفته، در حالی که زمان نیز عامل مهمی است که باید به‌عنوان یک هدف منظور شود. همچنین، مطالعات محدود به حالاتی قطعی از شدت جریان بوده است. در این تحقیق سعی شده این مدل‌ها در حالت دوهدفه )زمان انتظار و هزینه( و حالت‌های غیرقطعی )فازی( از پارامترهای شدت جریان بررسی شود. از نظریه‌ی برنامه‌ریزی فازی به‌منظور تخمین توابع هدف فازی، و از یک الگوریتم ترکیبی هوشمند فراابتکاری )متاهیوریستیک( برای حل مدل توسعه‌یافته بهره گرفته شده است.

با ورود سازمان‌ها به اقتصاد دانش‌محور، نقش سرمایه‌های انسانی و اجتماعی در دو بعد فردی و سازمانی از اهمیت ویژه‌یی برخوردار شده است، به‌طوری که بسیاری از سازمان‌ها از آن به‌عنوان نیروی محرکه‌ی مهم و تأثیرگذار در ایجاد مزیت رقابتی پایدار یاد می‌کنند. از این‌رو مدیریت و بهره‌گیری صحیح از آن می‌تواند پیامدهای مطلوبی در سطوح فردی و سازمانی به‌همراه داشته باشد. از آنجا که تاکنون اکثر تحقیقات بر پیامدهای سطح سازمانی مدیریت سرمایه‌ی انسانی و اجتماعی متمرکز شده‌اند، در نوشتار حاضر تأثیرگذاری مدیریت سرمایه‌ی انسانی و اجتماعی با لحاظ‌کردن نقش تعدیل‌کنندگیِ ادراک از حمایت سازمانی بر موفقیت شغلی مدیران عملیاتی در بانک ملت مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی ـ همبستگی و به‌طور مشخص مبتنی بر مدل تحلیل رگرسیون سلسله‌مراتبی است. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که متغیرهای موصوف طبق مدل ارائه‌شده بر موفقیت شغلی مدیران تأثیر می‌گذارند.

برای ارزیابی پروژه‌های مربوط به «صنعت نفت و گاز با رویکرد اختیارات واقعی» به تخمین پارامترهایی نیاز داریم که مهم‌ترین و کلیدی‌ترین آن‌ها پارامتر نوسان‌پذیری است. اما تخمین این پارامتر بسیار پیچیده است، زیرا به داده‌های تاریخی برای دارایی پایه ــ که در اینجا منظور ارزش پروژه است ــ دسترسی نداریم. علت آن است که در چنین موقعیت‌هایی معمولاً پروژه برای اولین‌بار اجرا می‌شود و غیرقابل بازگشت است. بنابراین قصد داریم ضمن بررسی روش‌های مختلف تخمین پارامترهای ورودی این رویکرد ــ شامل نرخ تنزیل، نرخ بهره‌ی بدون ریسک و علی‌الخصوص پارامتر کلیدی نوسان‌پذیری ــ بهترین روش را برای این منظور معرفی کنیم. در این نوشتار برای تخمین نوسان‌پذیری از روش توسعه‌یافته‌ی مبتنی بر شاخص مالی معتبری به‌نام شاخص سودآوری استفاده شده و برهمین اساس شبیه‌سازی مونت‌کارلو انجام شده است. مقایسه‌ی نتایج حاصل از این روش با روش متداول «لگاریتم بازده ارزش فعلی» نشان‌گر صحت روش مورد بررسی است. در همین نوشتار ضمن برشمردن دلایل ارجحیت روش پیشنهادی، روشی برای تعیین نرخ بهره‌ی بدون ریسک و نرخ تنزیل ارائه شده و سپس درستی و صحت روش‌های پیشنهادی برای پارامترهای ذکرشده توسط ارزش‌گذاری اختیار به تعویق انداختن، روی مطالعه‌ی موردی که مربوط به یکی از پروژه‌های طرح‌های توسعه میادین گازی پارس جنوبی است، بررسی شده است.

یکی از مشکلات رایج در مراحل مختلف اجرای طرح‌ها، تأخیرات مکرر در تکمیل آن‌هاست. مهم‌ترین دلیل این امر وجود ریسک و عدم‌قطعیت‌های داخلی و خارجی است. برای رفع این مشکل برنامه‌یی لازم است که بتوان ریسک و عدم قطعیت‌ها را به‌طور مؤثر مدیریت، و آثار نامطلوب آن‌ها بر اهداف طرح را کمینه کرد. در این نوشتار به‌منظور تحلیل کمی ریسک‌های موجود در طرح‌های سرمایه‌گذاری صنعتی به‌کارگیری بانک داده با پشتیبانی روش تصمیم‌گیری تاپسیس پیشنهاد شده است. در این راستا با ستفاده از نرم‌افزار v‌i‌s‌u‌a‌l b‌a‌s‌i‌c، برنامه‌یی طراحی شده تا به‌کمک آن بتوان ریسک‌های طرح را به‌منظور پاسخ‌گویی بهتر اولویت‌بندی کرد.

با گسترش فنّاوری‌های ارتباطی، یافتن تأمین‌کنندگان کالا ساده‌تر، و گزینه‌های انتخاب شرکای تجاری بیشتر شده است. شرکت‌هایی که عهده‌دار وظیفه‌ی مدیریت تأمین‌اند با حجم وسیعی از اطلاعات تأمین‌کنندگان مواجه‌اند و باید روش‌هایی برای مدیریت این اطلاعات در نظر بگیرند. یکی از این روش‌ها، تعیین سطح اعتباری تأمین‌کنندگان با استفاده از سوابق همکاری‌های گذشته‌ی آنان است. اجرای این روش نیازمند استفاده از ابزارهایی است که تحلیلی جامع از ویژگی‌های سطوح اعتباری ارائه می‌دهند. «داده‌کاوی» یکی از این ابزارهاست. در این مطالعه‌ی تحقیقاتی، عملکرد شیوه‌های داده‌کاوی در تعیین ویژگی‌های سطوح اعتباری مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که خوشه‌بندی k-m‌e‌a‌n‌s بهترین عملکرد را در این زمینه ارائه می‌دهد. در این مطالعه از اطلاعات و داده‌های یکی از شرکت‌های وابسته به گروه صنایع دریایی ایزوایکو استفاده شده است. کلیدواژگان

منظور از «انتخاب پروژه»، اولویت‌بندی پروژه‌ها و تخصیص منابع سازمان در بین پروژه‌های دارای بالاترین اولویت با هدف بیشینه‌سازی سود سازمان است. در فرایند انتخاب پروژه عوامل مختلف ــٓ نظیر معیارهای کمی و کیفیٓ ــ تأثیرگذارند که با توجه به آن‌ها، پروژه‌ها اولویت‌بندی و انتخاب می‌شوند. شایان ذکر است که همواره روابط متقابل و دوگانه‌یی بین این معیارها وجود دارد که مد نظر قرار دادن این روابط بر نتایج اولویت‌ها و انتخاب تأثیرگذار است. هدف این مقاله ارائه‌ی روشی نظام‌مند است که با درنظر گرفتن روابط درونی میان معیارها به اولویت‌بندی پروژه‌ها بپردازد و منابع سازمان را به پروژه‌هایی با اولویت بالاتر تخصیص دهد. نتایج اجرای مدل به‌گونه‌یی بوده که پس از مشخص‌شدن روابط درونی میان شش معیار انتخاب شده، هفت پروژه با توجه به نظرات خبرگان و با استفاده از فرایند تحلیل شبکه‌یی اولویت‌بندی شده و با توجه به منابع موجود مدل برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک فرموله شده است به‌طوری که با حل این مدل از بین هفت پروژه‌ی مدنظر، پنج پروژه انتخاب و منابع سازمان به آن پنج پروژه تخصیص یافته است.