اخلاق از آغاز یکی از پایه‌ای‎ترین موضوعات فلسفه بوده و در شناخت آدمی و جهان همواره نقشی بنیادین داشته است. در روزگار نو که با چیرگی فناوری بر همة حوزه‎های زندگی انسان‎ها همراه است نیز پرسش از اخلاق ناگزیر است. اخلاق نیز مانند هر پدیدة انسانی دیگری در زبان رد خود را به‌جا می‎گذارد و در فهم آن بایستی به جنبه‎های زبانی هم پرداخت. نوشتار پیش‌رو در پی بررسی انتقادی اخلاق در قلمرو حکومت الکترونیکی است و این را با روش‎شناسی تحلیل گفتمان پیش می‎برد. به بیانی بهتر، این پرسش پی‌گرفته می‎شود که اخلاق رسمی حکومت الکترونیکی چگونه در زبان پدیدار می‎شود و با دیگر جنبه‎های زندگی اجتماعی چه نسبتی دارد؟ سوگیری پژوهش توصیفی- تحلیلی- انتقادی است و از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره می‎گیرد. با بررسی متن‎های سیاستی، نشان داده خواهد شد که اخلاق در حکومت الکترونیکی پدیداری فنی است و با آموزه‎های نولیبرالیسم همسویی بسیار دارد؛ آموزه‎هایی که سیاست و اداره را یکی می‎سازد.

هر ساله به منظور تحقق بخشیدن به اهداف برنامة پنج‌سالة توسعة عمرانی کشور، بخش بزرگی از اعتبارات و منابع مالی کشور صرف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ملی می‌شود، در حالی که عموم پروژه‌های ملی با تأخیر زیادی مواجه‌اند. اهداف اساسی از انجام پژوهش عبارت است از طراحی و تبیین مدل شایستگی‌های مدیران پروژه‌های ملی با تمرکز بر ریسک شامل شناسایی، همگرا کردن، بررسی تأثیرگذاری و تأثیر‌پذیری و اولویت‌بندی شایستگی‌های مدیران پروژه‌های ملی و نیز انتخاب گزینة برتر مدیر شایستة پروژة ملی، همچنین شامل شناسایی، همگرا کردن، بررسی تأثیرگذاری و تأثیر‌پذیری، اولویت‌بندی، تخصیص و پاسخ به ریسک‌های پروژه‌های ملی. با انجام این تحقیق، هجده مدل‌ مفهومی و یازده مدل ‌تفضیلی شایستگی‌های مدیران عالی (معاون وزیر)، مدیران میانی (مدیرکل مناطق کشوری) و مدیران عملیاتی (رئیس حوزة استانی) پروژه‌های ملی با تمرکز بر منشأ ریسک ارکان پروژه (کارفرما، پیمانکاران و مهندسان مشاور) به کمک پنج مدل ریاضی- رایانشی با رویکردهای قطعی و فازی به طور مناسب طراحی شد و به نحو مطلوبی توسعه و شبیه‌سازی گشت و در اختیار بهره‌برداران یا توسعه‌دهندگان مدل قرارگرفت. در این مقاله به یافته‌های حاصل از طراحی مدل همگرا نمودن نظر صاحب‌نظران فنی– اجرایی در خصوص معیارهای شایستگی مدیران پروژه‌های ملی، رتبه‌بندی ریسک‌ها و ارائة پیشنهادها بر مبنای یافته‌ها بسنده شده است.

علق خاطر کاری، علایق فرد و تمایل او به انجام وظایف و ماندگاری در سازمان است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر تعلق خاطر کاری پرستاری در بیمارستان چشم پزشکی فارابی تهران انجام شده است. در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 103 پرستار شاغلدر بیمارستان چشم پزشکی فارابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، به روش نمونه‌گیریتصادفی انتخاب و بررسی شدند. برای اندازه‌گیری تعلق خاطر کاری از پرسشنامة هفده گویه‌ای UWES شافلی و بکر (2003) استفاده شد که عیسی‌خانی و همکاران (1391) بومی کرده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. برای بررسی مشخصات جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان از آمار توصیفی، و برای تحلیل داده‌ها و آزمون فرض از روش‌های آمار استنباطی استفاده شده است. در ضمن، نرم‌افزار استفاده شده برای تحلیل داده‌ها نسخة 16 SPSS بود. در این بررسی، نمونة آماری در دامنۀ سنی 22 تا 56 سال و دارای سابقة کاری 7 ماه تا 30 سال بودند. همچنین، مطالعة ما نشان می‌دهد هر سه شاخص به‌طور مثبت بر تعلق خاطر کاری تأثیرگذارند و از نظر رتبه منابع شخصی بیشتر از دو منبع دیگر یعنی شغلی و سازمانی تأثیر‌گذار بوده‌اند. کارکنان علاقه‌مند شغل، انرژی بسیار زیادی داشتند و برای انجام وظایف شغلی خود، شور و اشتیاق کافی دارند.بیمارستان‌ها نیز همانند همة سازمان‌های دیگر، اگر دلبستگی شغلی را پرورش ‌دهند و کارکنان را در سود و منفعت سازمان سهیم ‌کنند، موفق‌تر خواهند بود.

در این تحقیق عوامل فرهنگی مؤثر بر مدیریت توسعة پایدار در شهر تهران بررسی شده است. به این منظور ابتدا مفاهیم کلیدی تحقیق از ابعاد مختلف بررسی شد که عبارت‌اند از فرهنگ، توسعه، توسعة پایدار، مدیریت توسعة پایدار و مدیریت شهری. در مرحلة بعد، مطالعات تطبیقی به منظور بررسی تجارب توسعة فرهنگی در کشورها و مدل‌های موجود مدیریت توسعة پایدار دربردارندة فرهنگ، انجام شده است. سپس، بر اساس آن شاخص‌ها فرضیه‌های اصلی و فرعی تحقیق بازتعریف و پرسشنامه‌ای تهیه شد و روایی و پایایی آن به تأیید رسید. جهت بررسی فرضیه‌های تحقیق از آزمون میانگین تک‌نمونه‌ای (تی تست) و جهت رتبه‌بندی مؤلفه‌های فرهنگی مؤثر بر توسعة پایدار از آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. در نهایت، فرضیة اصلی و هفت فرضیة فرعی به اثبات رسید و عوامل مؤثر نیز اولویت‌بندی شد. بر این اساس، مجموع مؤلفه‌های فرهنگی بر توسعة پایدار شهر تهران مؤثرند و هویت، همبستگی اجتماعی و بازده اقتصادی فرهنگ از عوامل مؤثر بر توسعة اقتصادی و اجتماعی‌اند ولی درگیری و اشتغال در امور فرهنگی عامل توسعة اقتصادی شهر تهران نیست.

هدف از این مطالعه بررسی ارتباط میان فرسودگی شغلی، رفتار شهروندی سازمانی، جو سازمانی و فرهنگ سازمانی است. ارزیابی رابطة میان هر یک از متغیرهای مذکور را می‌توان به نوعی مسئلة تصمیم‌گیری نیز تلقی کرد که در آن تعاملات روش‌مند میان متغیرها موجب برقراری روابط درونی می‌گردد. در این راستا، می‌توان از روش آزمایشگاه ارزیابی و آزمون تصمیم‌گیری (دیمتل) برای استخراج روابط علّی میان متغیرها استفاده کرد و از آن علاوه بر تعیین روابط میان متغیرها، برای مدیریت وابستگی‌های درونی در مجموعه‌ای از متغیرها نیز بهره برد. در این تحقیق، با استفاده از نظر ده کارشناس و خبرة مدیریت منابع انسانی در شرکت ایران خودرو دیزل رابطة میان متغیرهای مذکور بررسی شد. نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی و جو سازمانی،‌ جو سازمانی بر فرسودگی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی، فرهنگ سازمانی بر فرسودگی شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و جو سازمانی تأثیرگذارند. از طرف دیگر، رفتار شهروندی سازمانی تأثیرپذیرترین و فرهنگ سازمانی تأثیرگذارترین متغیرهایند.

تسهیم دانش را می‏توان رفتاری مهم در عرصة‏ سازمان درنظر گرفت که تحت تأثیر سایر متغیر‌های رفتار سازمانی قرار دارد. در مقالة حاضر سعی شد، به روش توصیفی- پیمایشی، رفتار تسهیم دانش، به منزلة بخشی اساسی در مدیریت دانش، بررسی شود و روابط آن با متغیر‌های توانمندسازی روان‏شناختی و سرمایة روان‏شناختی، به منزلة مفاهیم مهم رفتار سازمانی مثبت‏گرا، تحلیل شود. علاوه بر این، نقش رفتار شهروندی سازمانی به ‏صورت میانجی در روابط فوق‏الذکر لحاظ گردید و نهایتاً الگویی از روابط این متغیرها ارائه شد. پرسشنامة تحقیق بین نمونه‏ای تصادفی از کارکنان شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور توزیع و داده‏‌های جمع‏آوری‌شده با فنون آمار توصیفی و استنباطی و به‌ویژه تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته‏‌های تحقیق، ضمن تأیید روابط مفروض در الگوی مفهومی تحقیق، نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی را در روابط بین سرمایة روان‏شناختی و توانمندسازی روان‏شناختی با رفتار تسهیم دانش تأیید نمود. ضمن اینکه مشخص شد این نقش میانجی برای متغیر توانمندسازی روان‏شناختی اندکی بیشتر از سرمایة روان‏شناختی است

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطة ساختار سازمانی با فرسودگی شغلی دبیران مدارس متوسطة شهر کرد است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی از نوع همبستگی است. برای نیل به اهداف تحقیق از دو پرسشنامه‌ـ 1. ساختار سازمانی با اعتبار 93 درصد؛ 2. فرسودگی شغلی با اعتبار 95 درصد‌ـ استفاده شد. جامعة آماری شامل کلیة دبیران مدارس متوسطة شهر کرد است که تعداد آن‌ها 683 نفر است و در سال تحصیلی ۱۳۸۷‌ـ ۱۳۸۸ به تدریس اشتغال داشته‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، تعداد 160 دبیر انتخاب و پرسشنامه میان آنان توزیع شد. یافته‌‌های تحقیق نشان داد که ۱. بین ساختار مدارس متوسطه، از نظر پیچیدگی و فرسودگی شغلی دبیران، رابطة معنادار وجود ندارد؛ ۲. بین ساختار مدارس متوسطه، از نظر تمرکز و فرسودگی شغلی دبیران، رابطة معنادار وجود ندارد؛ ۳. بین ساختار مدارس متوسطه، از نظر رسمیت و فرسودگی شغلی دبیران، رابطة معنادار وجود ندارد؛ ۴. بین ویژگی‌‌های دموگرافیک دبیران مدارس متوسطه و فرسودگی شغلی رابطة معنادار وجود ندارد.

فعالیت‌های سازمانی سیاسی‌اند، زیرا در آن منافع، قدرت و تعارض منافع وجود دارد. بنابراین، یکی از رفتارهای آشکار افراد رفتار سیاسی آنان است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه عواملی موجب بروز رفتار سیاسی در سازمان می‌شوند؟ پژوهشگر پس از تشریح مبانی نظری، فرایندی از متغیرهای درون سازمانی و مبین چگونگی شکل‌گیری چنین رفتاری در شرکت‌های بخش آب را به بوتة آزمون گذارد. روش پژوهش حاضر پیمایشی است. داده‌های این پژوهش با استفاده از نمونه‌ای 525 نفره از مدیران و کارشناسان صنعت آب با روش نمونه‌گیری تصادفی از نوع طبقه‌ای گردآوری شد. روایی محتوایی پرسشنامه‌ها تأیید شد و قابلیت اعتماد آن‌ها با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ برای هر متغیر تأیید شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از طریق مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با نرم‌افزار لیزرل و اسمارت پی‌ال‌اس انجام شد. نتایج نشان می‌دهد متغیرهای شناسایی‌شده به‌جز کانون کنترل و خودنظارتی در بروز رفتار سیاسی کارکنان مؤثرند.

امروزه، با توجه به نقش فراگیر و همه‌جانبة سازمان‌ها در زندگی انسان‌ها و نقش و جایگاه عدالت در فرهنگ اسلامی کشور ایران، اهمیت عدالت در سازمان‌ها بیش از پیش آشکارتر شده است. پژوهش حاضر، با هدف ارائة راهکارهای کاربردی بهبود عملکرد کارکنان دانشگاه تبریز، بر اساس عدالت سازمانی مطالعه شد. این پژوهش از نظر هدفْ کاربردی و بر اساس روش یک تحقیق توصیفی- همبستگی است. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط خبرگان تأیید شد و تحلیل عاملی سؤالات و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. نتایج مدل‏سازی معادلات ساختاری روی داده‏های حاصل از 236 پرسشنامة گردآوری‌شده از کارکنان دانشگاه تبریز نشان داد عدالت سازمانی به طور مستقیم با ضریب مسیر 86/0 و به طور غیرمستقیم با نقش واسطه انصاف ادراک‌شده با ضریب مسیر 54/0 بر عملکرد کارکنان و با ضریب مسیر 69/0 بر انصاف ادراک‌شده تأثیر مثبت دارد. همچنین، سازة انصاف ادراک‌شده با ضریب مسیر 79/0 تأثیر مثبتی در عملکرد کارکنان دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر هویت‌بخشی سازمانی بر رضایت شغلی و تمایل به ترک شغل با درنظر گرفتن میانجی رفتارهای شهروندی انجام شده است. جامعة آماری تحقیق حاضر کلیة کارکنان شهرداری منطقة 2 شهر تهران‌ است. بر اساس حجم جامعه، نمونه‌ای متشکل از 260 نفر از طریق فرمول کوکران، با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، انتخاب شد. روش تحقیق توصیفی- همبستگی است. برای آزمون فرضیات تحقیق از آزمون رگرسیون و از مدل معادلات ساختاری برای برازش کلی مدل استفاده شد. نتایج تحلیل مدل معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تأییدی) حاکی از استاندارد و مناسب‌بودن مدل ارائه شده است. نتایج حاصل از مدل تحقیق نشان داد رفتار شهروندی سازمانی به منزلة میانجی‌ای است در رابطة بین رضایت شغلی، ترک شغلی، و هویت‌بخشی سازمانی.

سرعت تغییرات در عرصة علم و فناوری آن‌چنان زیاد است که عدم اطمینان بارزترین ویژگی محیط ماست. پایة اصلی چنین تغییراتی فناوری است و خالقان فناوری کارآفرینان‌اند. در کشور ایران، بنا به تأیید اغلب صاحب‌نظران، کارآفرینی فناورانه کلید توسعة فناوری و اقتصاد است، اما تا کنون دربارة آن کندوکاو نشده است. اگرچه از تأسیس پارک‌های علم و فناوری و کمتر از آن از ایجاد مراکز رشد برای حمایت از کارآفرینان فناور، در قالب استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان، حدود یک دهه سپری شده است، اطلاعات چندانی دربارة کارآفرینان فناور، کارآفرینی فناورانه، کسب و کارهای جدید فناورمحور یا همان شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور وجود ندارد. در این پژوهش، الگوی کارآفرینی فناورانه در شرکت‌های دانش‌بنیانِ مستقر در پارک‌های علم و فناوری در سطح ملی بررسی و مطالعه شده است. روش تحقیق در این مطالعهْ روش کیفی است مبتنی بر مصاحبه‌های اکتشافی و برگزاری گروه‌های کانونی. کلیدواژگان

این پژوهش به بررسی و تبیین رابطة سرمایة اجتماعی با فضیلت سازمانی در شهرداری رشت می‌پردازد. بررسی رابطه بین سرمایة اجتماعی و فضیلت سازمانی و توصیف متغیرهای آن‌ها از مبانی نظریِ اهداف این پژوهش است. فرض اساسی این پژوهش این است که آیا بین سرمایة اجتماعی و فضیلت سازمانی رابطة مثبت و معناداری وجود دارد و متغیرهای سرمایة اجتماعی می‌توانند تغییرات فضیلت سازمانی را تبیین نمایند. بدین منظور، از جامعة آماری 927 نفر کارمند مناطق پنجگانة شهرداری رشت حجم نمونه 240 نفر، به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب، انتخاب شدند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامة 36 سؤالی بود. در این تحقیق، به منظور آزمون فرضیه‌های مرتبط با مدل مفهومی پیشنهادی، از روش‌های آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی استفاده شد. در روش توصیفی، از جداول آماری برای توصیف و تحلیل جمعیت‌شناختی تحقیق استفاده شد. همچنین، در روش آمار استنباطی، از تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در شهرداری رشت بین سرمایة اجتماعی و فضیلت سازمانی رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت واضع‌تر، با افزایش سرمایة اجتماعی فضیلت سازمانی ارتقا و بهبود می‌یابد.