قابلیت نوآوری محرک اصلی نوآوری و رقابت‌پذیری شرکت‌ها در محیط کسب‌و‌کار امروز است. شرکت‌ها برای بهبود مداوم نوآوری بایستی دائماً وضعیت و چگونگی برهم ‌کنش میان توانمندساز‌ها و نتایج نوآوری را تحلیل نمایند. تحقیق حاضر چارچوبی پویا برای بررسی روابط علّی میان توانمندساز‌های قابلیت نوآوری (رهبری، استراتژی نوآوری، کارکنان، شراکت‌ها و منابع، و فرآیند نوآوری) و همچنین نتایج مورد‌انتظار آن‌ها (مشتری، کارکنان، سازمان و عملکرد کلی شرکت) ارائه کرده که در یک شرکت تولیدی مورد‌مطالعه قرار گرفته‌است. از تلفیق روش‌ دیماتل که یک ابزار تحلیل چند‌معیاره است با مدل‌سازی پویایی سیستم، مدل پویای قابلیت نوآوری ایجاد گردید. روابط و شدت نفوذ بین عناصر اصلی مدل به کمک روش دیماتل استخراج شده و از طریق پیش‌‌فرض تأثیر فزاینده‌ی توانمندسا‌زها بر رخداد نتایج نوآوری، مدل‌سازی صورت پذیرفت. نتایج شبیه‌سازی مدل دو توانمندساز کارکنان و استراتژی نوآوری را به‌عنوان حوزه‌های نیازمند بهبود معرفی نمود. در نتیجه نیز سناریوهای خط‌مشی شرکت نشان دادند که تلاش بیشتر برای بهبود توانمند‌ساز کارکنان باعث ارتقاء سطح بلوغ قابلیت نوآوری در مدت زمان کوتاه‌تری می‌شود.

یکی از ملزومات عملکرد موفق سازمانها در دنیای رقابتی امروز، داشتن نوآوری و ایجاد مزیت رقابتی است. یکی از مدلهای جدید برای نوآوری، مدل نوآوری باز (OI)است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر پیاده سازی نوآوری باز است. به همین منظور عوامل اصلی تاثیر گذار بر نوآوری باز در دو بعد عوامل درونی(ساختار و فرایند، مالی وکارکنان) و عوامل بیرونی(همکاری با رقبا، ارتباط با مشتریان، عوامل سیاسی/قانونی و ارتباط با دانشگاه) در نظر گرفته شده اند.این تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ روش تحقیق از شاخه توصیفی-همبستگی می باشد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه می باشد که بین 100نفر از خبرگان مراکز تحقیقاتی وزارت صنایع وعلوم با روش نمونه گیری تصادفی آزمون شده است. داده های حاصل از این پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر و نرم افزار PLS تجزیه وتحلیل گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد همه ابعاد شناسایی شده از عوامل درونی و بیرونی، بر پیاده سازی نوآوری باز تاثیر دارد.

پژوهش حاضر به شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر ارزش فناوری، در مبادلات خرید یا اعطای امتیاز فناوری می‏پردازد. نگارندگان، پس از انجام مطالعات اکتشافی در زمینه‌ی مدل‌های ارزش‌گذاری فناوری و بررسی پیشینه‌ی پژوهشی مربوط به این موضوع، مجموعه‌ای نسبتاً جامع از شاخص‌های ارزش‌گذاری فناوری را شناسایی نمودند. سپس، با استفاده از جمع‌آوری نظرات خبرگان و تحلیل داده‌ها به وسیله‌ی آزمون‌های دو جمله‌ای و فریدمن، ضرایب اهمیت این شاخص‌ها را از دید خریداران فناوری در صنعت خودرو، تعیین کرده و آنها را رتبه‌بندی نموده‌اند. یافته‌ها نشان داد که شاخص‌های مربوط به بعد منفعت و بعد شرایط مندرج در قرارداد، بیشترین اهمیت را در برآورد ارزش فناوری داشته‌اند. در نهایت، با استفاده از ضرایب شناسائی شده، یک نمونه‌ی واقعی ارزش‌گذاری شد. ارزش‌گذاران فناوری و تدوین‌کنندگان قراردادهای مبادله‌ی فناوری، به طور عام، و دست‌اندرکاران صنعت خودرو، به طور خاص، می‌توانند از نتایج و یافته‌های این پژوهش استفاده نمایند.

امروزه روش های آینده‎نگاری در حوزه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این روش ها می توان چگونگی مواجهه با پدیده "آینده" را تبیین کرد. از این رو این علم در مسائلی همچون مدیریت انرژی به شکل گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس دامنه دانش نویسندگان این مقاله، تاکنون مطالعات آینده نگاری مربوط به تهویه طبیعی در مناطق مسکونی انجام نشده است. در این پژوهش، تکنیک های آینده‌نگاری بر روی مقالات نمایه شده در Web of Science (ISI) در زمینه فناوری بادگیر اعمال شده است. این مقاله، توسعه و کاربرد یک روش آینده نگاری علم را در حوزه مذکور با استفاده از روش های چرخه حیات، متن‎کاوی و تحلیل خوشه‎ای شرح داده و همچنین چگونگی استفاده از آن را برای شناسایی فرصت های تحقیقاتی آینده نشان می دهد. نتایج نشان می‎دهد که این حوزه علمی در مرحله رشد خود بوده و این رشد در آینده ادامه خواهد داشت. همچنین حوزه های مختلف تحقیقاتی در این زمینه شناسایی شده و با توجه به حوزه‎های مغفول مانده از نظر محققان، شکاف‎های پژوهشی در این زمینه مطرح شده است. این روش را می توان به صورت وسیع در حوزه های مختلف تحقیقاتی به کار گرفت.

در دودهه اخیر، تاکید بر تدوین سیاست و برنامه ریزی جهت توسعه علم و فناوری در ایران را می توان در سخنان مسئولان و اسناد بالادستی کشور به خوبی مشاهده نمود. با این وجود به نظر می رسد تحقیق جامعی که سیاست‌های علم و فناوری تدوین شده در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه پیشین را مورد نقادی قرار دهد، کمتر به چشم می خورد. در این پژوهش با رویکردی اکتشافی و توصیفی تلاش شده تا تمامی اسناد برنامه‌های توسعه کشور پس از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گیرند و از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی برای استخراج و توصیف داده های موجود در آنها استفاده شود. نتایج این آسیب شناسی در سه دسته کلی تحلیل‌های ساختاری، تحلیل‌های کمی و تحلیل‌های کیفی ارائه شده است. در نهایت، بر اساس نتایج این تحقیق، پیشنهاداتی برای تدوین هرچه بهتر مفاد برنامه ششم در حوزه علم، فناوری و نوآوری ارایه شده است.

در سال های اخیردانشگاه ها علاوه بر تولید دانش در انتشار و انتقال دانش نیز نقش مهمی داشته اند. یکی از راهکارهای توسعه و انتشار دانش، ارتباط بنگاه های اقتصادی و دانشگاه ها است که به اشکال گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. در سطح تحلیل خرد، توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه می تواند تاثیرات مثبتی بر عملکرد بنگاه ها داشته باشد. یکی از مهم ترین انتظاراتی که از این ارتباط می رود تاثیر بر عملکرد نوآورانه یک بنگاه است. نتایج این تحقیق که با بررسی عملکرد نوآورانه و میزان ارتباط با دانشگاه در تعدادی از شرکت های مستقر در پارک علم وفناوری فارس با استفاده از ابزار پرسشنامه به دست آمده است؛ نشان می دهد گرچه با افزایش اندازه بنگاه ها، میزان همکاری با دانشگاه نیز افزایش می یابد؛ ولی به صورت کلی ارتباط با دانشگاه در این شرکت ها در سطوح پایینی قرار دارد. همچنین این ارتباط نتوانسته است تاثیر معناداری بر عملکرد نوآورانه شرکت ها داشته باشد. این نتیجه نشان می دهد مکانیزم های فعلی ارتباط با دانشگاه اثربخشی و کارایی لازم را ندارند و باید سیاست های موثرتری را در این مورد تمهید کرد.

در این مقاله شاخص های ظرفیت جذب و دستیابی سریع به منظور طراحی مدلی از تاثیر ظرفیت جذب بر دستیابی سریع استخراج و مدل در فناوری منتخب سند چشم انداز برررسی گردید. انتخاب فناوری (فناوری نانو) توسط مدل میلک صورت پذیرفت. به منظور طراحی مدل ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع شاخص ها و اطلاعات استخراج سپس با رویکرد رویش نظریه، ابعاد توسط خبرگان شناسایی و دسته بندی شده اند و با تصحیحی که در چند مرحله صورت پذیرفت مدلی مفهومی اولیه ارائه گردید .پرسشنامه ای با 54 سوال در جامعه هدف توزیع، که 267 پرسشنامه از 600 پرسشنامه دریافت شد. مدل ابتدایی به وسیله تحلیل عاملی اکتشافی با در نظر گرفتن ادبیات موضوع در فناوری انتخابی مورد سنجه قرار گرفت در تحلیل نتایج با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، 29 گویه ظرفیت جذب در 9 و 25 گویه دستیابی سریع در 8 عامل زیربنایی قرار گرفت. با استفاده از مدل اولیه و ادبیات موضوع یک عامل به ظرفیت جذب و 2 عامل به دستیابی سریع اضافه شد. مجددا تحلیل عاملی اکتشافی برای بار دوم استفاده که 10 گویه ظرفیت جذب در 5 عامل و 10 گویه دستیابی سریع در 4 عامل قرار گرفت. مدل معادلات ساختاری برای هر دو مرحله صورت پذیرفت. نتایج حاکی از تایید مدل ابتدایی ارائه شده و فرضیه اصلی پژوهش یعنی تاثیر مثبت و معنادار ظرفیت جذب بر دستیابی سریع می باشد. در نهایت ابعاد نگهداری و تعهد به نوآوری به ترتیب مهمترین ابعاد ظرفیت جذب و دستیابی سریع شناسایی گردید.

مروزه با توجه به تحولات گسترده جهانی، کشورها با آینده‌ای روبرو هستند که انجام برنامه ریزی راهبردی در امور پژوهش و فناوری برای افزایش بهره‌وری و استفاده بهینه از سرمایه های موجود در کشور ضرورتی اجتناب ناپذیر می‌نماید. دولت‌ها باید برای توسعه‌ی یک فناوری نوظهور در جامعه مداخله کنند و بستر رقابتی را برای توسعه آن فراهم نمایند. پیش نیاز این مداخله، تحلیل دقیق حوزه‌ی فناورانه و سیاستگذاری در جهت رفع چالش‌ها و مشکلات موجود بر سر راه توسعه فناوری است. در این مقاله یک روش‌شناسی برای شناسایی مشکلات سیستمی توسعه حوزه‌ی فناورانه خاص بر پایه چارچوب نظام نوآوری فناورانه ارائه می‌شود. با شناسایی این مشکلات(فاز تحلیل) می‌توان سیاست‌هایی را در جهت رفع موانع توسعه فناوری در کشور پیشنهاد نمود. در پایان روش‌شناسی پیشنهادی در فناوری تولید همزمان برق و حرارت در ایران بکار گرفته شده و مشکلات سیستمی بر سر راه توسعه این فناوری شناسایی می‌شود.

طرحریزی تکنولوژی بعنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه محصول، فرآیندی است که براساس آن بنگاهها در حین توسعه محصول و فرآیند جدید تصمیم می‌گیرند که چه تکنولوژی‌هایی را در آنها بکار بگیرند. با افزایش پیچیدگی محصولات و تکنولوژی‌ها و نیز تبدیل شدن شرکت‌ها به بنگاه‌های بزرگ دارای زنجیره‌تامین، طرحریزی تکنولوژی همراه با ارزیابی ساخت‌پذیری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. مدل‌های موجود به طرحریزی در یک بنگاه تمرکز نموده‌اند. این در حالی است که در بیرون از مرزهای بنگاه و در زنجیره‌تامین، با مجموعه‌ای از تکنولوژی‌هایی مواجه هستیم که با محصولات و تکنولوژی‌های درون بنگاه ارتباط داشته و تصمیمات آن را متاثر می‌کنند. مقاله حاضر در پاسخ به این خلاء نظری به ارائه مدلی پرداخته است که امکان طرحریزی یکپارچه تکنولوژی در حین طراحی محصول و فرآیند در سطح بنگاه مادر و نیز در عقبه این تکنولوژی‌ها در سطح زنجیره‌تامین را فراهم می‌سازد. در این مقاله از یک رویکرد کیفی در روش تحقیق بهره گرفته شده است. داده‌ها از طریق انجام مصاحبه‌های عمیق اکتشافی با خبرگان جمع‌آوری و با استفاده از روش تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. سپس براساس یافته‌های تحقیق اقدام به طراحی مدل شده است. در مرحله بعد، اعتبار مدل طراحی‌شده با استفاده از روش گروه کانونی مورد تصدیق و سپس در قالب یک مطالعه‌موردی توصیفی صحه‌گذاری شده است. این مقاله مدعی است که برای اولین‌بار، علاوه بر منظر مدیریت از منظر مهندسی نیز به موضوع نگریسته است.

اجرای مدیریت دانش در یک سازمان تغییرات قابل‌توجهی در سطوح مختلف سازمانی به همراه دارد، که مدیریت این تغییرات نقش به‌سزایی در موفقیت آن سازمان دارد. این مقاله مدیریت دانش را به‌عنوان یک تغییر جدید در سازمان بررسی نموده و سپس از میان چالش‌های مختلف آن، عوامل فرهنگی مؤثر در تسهیم دانش را شناسایی و بررسی می‌کند. مطالعه میدانی این پژوهش به‌وسیله پرسشنامه در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران انجام شده‌است. پنج عامل اعتماد، تعهد، رضایت شغلی، یادگیری و ارتباطات سازمانی به‌عنوان عوامل فرهنگی مؤثر در تسهیم دانش شناسایی و بررسی شده‌اند. نتایج نشان می‌دهند که در صورت اجرای مدیریت دانش مقاومت‌های زیادی از سوی افراد صورت خواهد گرفت؛ و به‌منظور رویارویی با مقاومت افراد در اجرای مدیریت دانش، عوامل فرهنگی فوق بیشترین مانع و در سطح نه‌چندان مناسبی در سازمان مورد‌مطالعه ارزیابی شده‌اند. با وجودی‌که افراد ظاهراً از اجرای این تغییر استقبال کرده و آن را در رشد و پویایی سازمان مؤثر می‌دانند، ولی، در عمل ارزیابی نشان می‌دهد که آمادگی کافی از جنبه تسهیم دانش، در میان افراد، وجود ندارد و در صورت اجرای مدیریت دانش احتمال رویارویی با شکست، بسیار محتمل به نظر می‌رسد.

محصولات و سیستم‌های پیچیده، نقشی مهم در فعالیت‌های اقتصادی بنگاه‌ها، صنایع و کشورها ایفا می‌کنند و امروزه توجه روزافزونی معطوف به این صنایع گشته است. اما تولید این نوع از محصولات همواره با پیچیدگی همراه است و شرکت‌ها و سازمان‌ها قادر نیستند به تنهایی به تولید اینگونه محصولات بپردازند. لذا همکاری فناورانه جزئی جدایی ناپذیر از تولید این نوع محصولات به شمار می‌آید. این پژوهش پس از ارائه ادبیات مربوط به محصولات و سیستم های پیچیده، به معرفی انواع روش‌های انتقال فناوری پرداخته و شاخص‌های مطرح شده در ادبیات جهت انتخاب روش مناسب انتقال فناوری را مورد بررسی قرار می‌دهد. در ادامه با توجه به نتایج بررسی شاخص‌ها، انجام مصاحبه و مطالعات تطبیقی انواع مدل‌های انتقال فناوری مناسب برای مورد مطالعه را شناسایی و پس از توزیع پرسشنامه به رتبه بندی این مدل‌ها با استفاده از روش ترکیبی AHP و TOPSIS پرداخته است. می‌توان چنین بیان کرد که انتقال فناوری در این شرکت با استفاده از روش‌های "ادغام"، "حق لیسانس"، "برون سپاری" و یا "کنسرسیوم" بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت. کلیدواژگان

حرکت سیستم تولیدی از سمت تولید صنعتی به فراصنعتی باعث افزایش قابلیت شرکتهای تولیدی در ارائه محصولات با قیمت پائین، کیفیت و انعطاف بالا و تحویل مناسب می شود. بنظر می رسد واحدهای تولیدی با ارائه قابلیتهای رقابتی تولیدی مناسب افزایش سطح عملکرد شرکت را رقم می زنند. در این مطالعه بررسی شده است که آیا می توان قابلیتهای رقابتی تولید را تحت یک سازه واحد تعریف نمود و چگونه ارتباطی بین تکنولوژیهای پیشرفته تولیدی با این سازه و عملکرد وجود دارد. برای این بررسی ابتدا از تحلیل عاملی تاییدی و سپس از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشاندهنده آن بود که ارتباط معنی دار مثبت بین تکنولوژی تولید، قابلیتهای رقابتی تولید و عملکرد وجود دارد. در ادامه، بحث و نتیجه گیری و در نهایت، محدودیتها و پیشنهادها آورده شد.