در طول قرون متمادی بسیاری از فرهیختگان، ادیبان و دانشمندان در رأس امور مملکت قرار داشتند و آثاری در قالب پند و اندرز به صورت بیان داستانها، حکایات، نقل گفتار بزرگان، ضرب المثلها و... به وجود آوردند. این پژوهش، متن پژوهی از نوع تحلیل محتواست که در آن متن اصلی، کتاب سیاستنامه خواجه نظام الملک طوسی است. برای تحلیل محتوا پژوهشگران ابتدا مطالب کتاب را بدقت مطالعه، و هر موضوع جدید را با یک کد علامت گذاری کردند. در مرحله بعد کدگذاری تقلیلی صورت گرفت. برای بررسی روایی و اعتبار، این مراحل توسط یک پژوهشگر دیگر نیز انجام شد و نتیجه نهایی از ترکیب هر دو نظر به دست آمد. در این مقاله سعی شده است بر اساس نظریات خواجه نظام الملک طوسی، که مدت سی سال در مقام وزارت عهده دار امور کشور بوده است به گوشه­ای از سخنان بزرگان در زمینه شیوه­های مدیریتی با تأکید بر انصاف و داد و تکریم ارباب رجوع اشاره شود.

این مقاله در صدد است با نگاه به آیات مصحف کریم، کاربرد قلب و پذیرش هدایت الهی توسط آن را در قرآن بررسی کند. از جمله مدخلهای دریافت و درک انوار الهی، قلب یا همان دل است که خدای متعال چنان گنجایش و ظرفیت بالقوه­ای در آن قرار داده است که مخزن معارف بی انتهای جهان هستی باشد. از طرفی آفرینش این موهبت الهی چنان است که به کوچکترین انحراف، غفلت یا کدورتی، تیره و مکدّر می­شود تا جایی که واژگون می­شود و از شدّت سرسختی بر آن مُهر قساوت و عدم پذیرش حق می­خورد. ماهیّت قلب، ارزش آن، میزان اثرپذیری از رفتار، سلامت و بیماری دل و کاربردهای متعدّد قلب در قرآن، هم­چنین نگاه ویژة مدیریت اسلامی به انسان نه به عنوان یک ابزار بلکه به عنوان موجودی کمال طلب از جمله موضوعاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. پس از جست و جو در آیات الهی، در می­یابیم که انواع قلبهای هدایت پذیر و هدایت ناپذیر در شکلها و نامهای مختلف و با ویژگیهای گوناگون در قرآن هست که هر یک منشأ رفتار فردی و اجتماعی خاصی است که ضروری است مدیران با در نظر گرفتن ریشه­ای رفتار کارکنان از این دیدگاه نیز غفلت نورزند. این پژوهش از نوع کاربردی و مسئله محور، و روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه­ای و با فیش برداری است. تحقیق، به جهت ماهیّت، توصیفی، و از نظر اعتبار و موضوع تحقیق، دینی است .

این پژوهش، که به لحاظ روش کتابخانه­ای، به لحاظ مخاطب شناختی کاربردی و به لحاظ هدف اکتشافی است در پی این است که با بررسی آرا و تفاسیر اندیشمندان و متکلمان مسلمان و بویژه آرا و تفاسیر علامه جوادی آملی درباره موضوع خلافت الهی در قرآن کریم با استراتژی کیفی و به روش تحلیل محتوا به تبیین الگویی برای جانشین پروری (خلیفه پروری) الهی در زمین بپردازد. نتایج این پژوهش نشان داد از دیدگاه متون تفسیری شایسته شناسی، تعریف شایستگی­ها، شایسته پروری، آماده سازی فردی و اجتماعی و ارزیابی مبتنی بر اهداف و کارکردها، مهمترین ابعاد و عناصر شاکله فرایند جانشین پروری الهی است که با بهره­گیری از روشها و عوامل مؤثر در هریک از این مراحل می توان الگوی جانشین پروری مدیران را غنی سازی و تقویت کرد.

در این نوشتار تلاش شده است تا با روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، آیاتی که نشاندهنده مسائل پیش­بینی نشده است، مشخص، و علل ابتلا به موضوع مورد اشاره آیه تبیین شود. در مجموع می­توان مسائل پیش­بینی نشده را در دو دسته مسائل مطلوب و مسائل نامطلوب قرار داد که برخورداری از رزق پیش­بینی­نشده در دسته مطلوب و دچار شدن به عذابهای الهی و سنت استدراج در دسته نامطلوب قرار می­گیرد. توجه به این آموزه­ها باعث می­شود در اداره سازمان و هم چنین برنامه ریزی در سطح ملی، محور اصلی تنها به علل مادی منحصر نشود و به مسائل اعتقادی و ایمانی که بر زندگی مادی تأثیر مستقیمی دارد، توجه شود. لازمه این امر شناخت درست سنتهای الهی و تأثیر آنها بر زندگی دنیوی است؛ موضوعی که به نظر می­رسد جای خالی آن در برنامه ریزی سازمانی احساس می­شود.

این پژوهش با هدف ارائه و تبیین الگوی معنویت سازمانی در آموزش عالی با توجه به الگوهاي ملي و ديني، با استفاده از رویکرد الگو­سازی ساختاری تفسیری انجام گرفت. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده­ها، توصیفی از نوع پیمایشی، و ابزار جمع­آوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول به­منظور شناسایی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در دانشگاه­ها بر اساس منطق الگو­های تحلیل عاملی، یک نمونه 201 نفری از کارکنان دانشگاه یزد به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شد و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش دوم به­منظور اولویت­بندی عوامل کلیدی شناسایی شده از ده نفر از استادان دانشگاه استفاده شد که بر موضوع تحقیق تسلط علمی و عملی داشتند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ده عامل فضائل، فضای معنوی، محتوایی، ساختاری، رهبری، فرهنگی، خلاقیت، ایمان، انگیزش و اجتماعی به­عنوان عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی به­شمار می­رود؛ هم­چنین نتایج الگو­سازی ساختاری تفسیری نشان داد که عامل رهبری بیشترین قدرت نفوذ و کمترین وابستگی را بین نه عامل کلیدی دیگر دارد.

هدف اين پژوهش این است که در قالب يک طرح تحقيق پيمايشي به بررسي تأثير آموزه­هاي اسلامي در محتواي پيام تبليغات تجاري بر قصد خريد مخاطبان آگهي از ديدگاه رؤساي کانونهاي تبليغاتي سراسر کشور در سه ماهه دوم سال 1393بپردازد. ابزار گردآوري اطلاعات از نوع پرسشنامه­اي، و روش تحليل داده­ها بر اساس شیوه الگوسازي معادلات ساختاري مبتني بر ساختار روابط خطي با استفاده از نرم افزار Lisrel است. يافته­هاي پژوهش نشان مي­دهد، آموزه­هاي اسلامي تأثير نسبي بر احساسات مثبت پاسخگويان دارد؛ اما تأثير معني­دار خاصي بر تصوير ذهني آنان نداشته است. آموزه­هاي اسلامي بر نگرش پاسخگويان نسبت آگهي نيز تأثير غيرمستقيم محسوسي داشته است که در پی آن، نگرش مثبت آنان نسبت به آگهي به شدّت بر قصد خريد آنان تأثير مستقيم و معني­داري داشته است.

هدف اين پژوهش، شناخت رابطه‌ ويژگيهاي مدير از ديدگاه اسلام با بهره‌وري در سازمانهاي دولتي به تفكيك نوع وظايف حاكميتي است. روش تحقيق در اين مطالعه توصيفي از نوع همبستگي و از نظر هدف كاربردي انتخاب شد. جامعه‌ آماري586 نفر است كه پس از طبقه­بندی سازمانها براساس نوع وظایف حاکمیتی از هر طبقه چند سازمان به عنوان خوشه انتخاب شد و پس از آن با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي بر اساس جدول کرجسی و مورگان با تعدادی افزایش، تعداد 310 نفر به­عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گرداوري داده‌ها، دو پرسشنامه شامل ويژگيهاي مدير از ديدگاه اسلام (98/0=a) و بهره‌وري (86/0=a) بود. روش و تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و آمار استنباطي (شامل آزمون‌هاي t، ضريب همبستگي پيرسون، z فيشر) آزمون آينده‌نگر از طريق نرم‌افزار SPSS انجام شد. نتايج تحقيق نشان داد كه بين ويژگيهاي مدير و عوامل بهره‌وري (کارایی و اثربخشي) رابطه مستقيم و معناداري هست. هم­چنين رابطه عوامل ويژگيهاي مدير و بهره‌وري به تفكيك سازمانهاي دولتي براساس نوع وظايف حاكميتي نيز معنادار شد. وضعيت ويژگيهاي مدير و بهره‌وري در سازمانهاي دولتي عهده‌دار وظايف آموزش و فرهنگي و نيز عمراني، توليدي و صنعتي به طور معنادار در حد متوسط (مناسب) بود، اما اين امر در سازمانهاي دولتي عهده‌دار وظايف سياسي و اجتماعي و نيز اقتصادي، بازرگاني و مالي، مناسب ارزيابي نشد

این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که اولویت­بندی موانع برنامه­ریزی راهبردی در هیئت­های مذهبی چگونه است؛ لذا پس از شناسایی موانع برنامه­ریزی راهبردی، پرسشنامه مقایسه زوجی موانع تدوین شد که در میان خبرگان و صاحبنظران توزیع، و پس از تجزیه و تحلیل داده­ها مشخص شد که موانع به ترتیب عبارت است از: سبک مدیریت و رهبری، فرهنگ سازمانی، ارزشها و نیازهای فردی، محیط فرهنگی ـ اقتصادی، مأموریت و راهبرد، جو واحد کاری، محیط اجتماعی، کارها و نقشهای فردی و قوانین. در نهایت بر اساس رتبه بندی موانع، پیشنهاد‌هایی برای رفع آنها ارائه شد.

این مقاله درصدد است تا تأثیرات معنویت را با دیدی نو و با نگاهی اسلامی مبتنی بر نظر و اندیشه­های شهید بزرگوار "استاد مطهری" مورد مطالعه قرار دهد، این مقاله تأثیرات معنویت بر کارکنان را از ابعاد مختلف پنجگانه ویژگیهای شخصیتی، ویژگیهای اخلاقی، ویژگیهای رفتاری، ویژگیهای فکری و ادراکی و ویژگیهای فرافردی مورد مطالعه قرار می­دهد. در اين مقاله از روش ترکیبی با حجم نمونه 110 نفر و 21 متغیر استفاده شد که ابتدا ویژگیهای تحت تأثیر معنويت با استفاده از روش تحلیل محتوا از كتابهای شهيد مطهري استخراج شد و بازبینی و دسته‏بندی الگو با روش گروه کانونی صورت گرفت؛ سپس با استفاده از روش رگرسیون اين الگو مورد آزمون قرار گرفت. سرانجام تأثير معنويت بر تمامي ابعاد ذكر شده تأييد شد

این مقاله برآن است تا با نگاهی حکمی و فلسفی به سیره مدیریتی و رهبری حضرت امام خمینی(ره)، نکاتی را از تصمیم­گیری راهبردی ایشان مشخص و بررسی کند و به آنها در بافت نظری سامان دهد. فرض نگارنده این است که فهم عميق تصميمات راهبردي امام خميني(ره) جز از طريق درك و فهم مبادي حكمي و فلسفي انديشه ایشان امکانپذیر نیست. روش این پژوهش، «مطالعه چند موردی» بوده و با به­کارگیری روش تحليل داده­های ادهوك از شیوه تحلیل تم برای طبقه­بندی و کدگذاری محتوای پیامها و نامه­های امام خمینی(ره) استفاده شده است. طبق یافته­های این پژوهش، شاکله تصمیم­گیریهای امام خميني(ره) مبتنی بر آرمانگرایی واقعیت­نگر بوده است که محصول این دستگاه تصمیم­گیری، تصمیمات راهبردي حکیمانه خواهد بود

هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج ابعاد، عوامل و معیارهای حکمرانی خدامدار و ارائه الگویی مناسب است. این مقاله ضمن مروری بر ادبیات حکمرانی خوب، عوامل مورد نظر اندیشمندان اسلامی را مورد تحلیل قرار می­دهد و چارچوبی را به­ منظور طراحی الگوی حکمرانی خدامدار پي مي‌افكند. الگو در سه بعد و پانزده عامل طراحی، و به ­عنوان الگوی پیشنهادی به­منظور بهبود طرحها و برنامه­های حکومت اسلامی ارائه شده ­است.

چکیده مقاله ها (انگلیسی)