هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی _ رفتاری بر بهبود سلامت روانی و پیشگیری از عود در افراد معتاد بوده‌‌است. به همین منظور در یک طرح پژوهشی شبه تجربی 15 نفر از معتادینی که در مرکز خود معرف بهزیستی شیراز دوره سم‌زدایی را با موفقیت به اتمام رسانده بودند براساس ملاک‌هایی انتخاب و در گروه آزمایش و 15 نفر دیگر نیز از همین معتادین براساس چند ملاک با این گروه همتا‌‌شده، در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 5/1 ساعته از درمان گروهی شناختی- رفتاری بهره‌‌مند شد و گروه کنترل نیز به همین مدت در گروه‌های بی‌نام شرکت کرد که در آن، درمان خاصی صورت نمی‌پذیرفت. دو گروه قبل از شروع، بعد از اتمام درمان و دو ماه پس از آن مورد سنجش قرار گرفتند. ابزار اندازه‌‌گیری مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه سلامت عمومی ‌(GHQ-28) و آزمایش سنجش مورفین در ادرار بوده‌‌است. برای بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و آزمون تحلیل واریانس با تدابیر مکرر مختلط (Mixed Repeated Measures) با طرح 32 و همچنین آزمون تعقیبی مقایسه‌های جفتی استفاده شده‌‌است . نتایج حاصل از تحلیل یافته‌ها نشان داد که بین دو گروه در مراحل پیش‌‌آزمون، پس‌‌آزمون و پیگیری از لحاظ وضعیت سلامت روانی، تفاوت معنا‌داری دیده می‌شود و درمان گروهی شناختی- رفتاری در پیشگیری از عود در افراد معتاد مؤثر بوده‌‌است.

هدف تحقیق حاضر بررسی این مطلب است که کدامیک از سازه‌های همجوشی فکر- عمل (TAF)، احساس مسؤولیت و احساس گناه در نظریه‌های سالکوسکیس و راچمن در زمینه اختلال وسواس فکری –عملی، نشانه‌های اصلی وسواس را بیشتر پیش‌بینی می‌کنند. بدین منظور نمونه‌ای به حجم 565 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس‌های TAF-R، پادوآ، نگرش مسؤولیت‌پذیری و پرسشنامه گناه پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام نشان داد که خرده مقیاس‌های همجوشی فکر- عمل بیشتر نشانه‌های اصلی وسواس را پیش‌بینی می‌کنند. سازه TAF اخلاقی نشانه کنترل فکر، احتمال وقوع افکار در مورد خود نشانه ترس از آلودگی و احتمال وقوع وقایع منفی نشانه‌های وارسی و نگرانی از دست دادن کنترل رفتار حرکتی را بیشتر پیش‌بینی می‌کند.

این تحقیق با هدف بررسی اثر بخشی آموزش و تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوه گروهی بر منبع کنترل دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهرستان گرگان انجام شده است. فرضیه اصلی این تحقیق این بود که آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی درونی‌سازی منبع کنترل دانش‌آموزان دبیرستانی را افزایش می‌دهد.
پژوهش حاضراز جمله پژوهش‌های نیمه آزمایشی (مداخله‌ای) با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه گواه است. در این تحقیق از بین جامعه آماری پژوهش که دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهرستان گرگان در سال تحصیلی 85-84 بودند، نمونه‌ای شامل 40 نفر از دانش‌آموزان پایه دوم به شیوه تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. قبل از انجام مداخله آموزشی (ارائه متغیر مستقل) دو گروه با استفاده از پرسشنامه‌های منبع کنترل راتر و شادکامی آکسفورد (مثبت‌اندیشی) پیش آزمون شدند. سپس آزمودنی‌ها بر اساس نمرات اکتسابی در آزمون راتر به دو گروه منبع کنترل درونی و بیرونی تقسیم شدند. آزمودنی‌ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (20 نفر با منبع کنترل بیرونی،20 نفر درونی) در مرحله بعد به گروه آزمایش به مدت 8 جلسه یک ساعته مهارت‌های مثبت‌اندیشی آموزش داده شد. یک هفته پس از انجام مداخله دوباره هر دو گروه پس آزمون شدند.
تحلیل نتایج با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل معنادار است (007/0p<)، به این بیان که آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی در تغییر منبع کنترل مؤثر بوده است. نتایج به دست آمده در این تحقیق همسو با سایر تحقیقات بوده و سودمندی و تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی در درونی‌سازی منبع کنترل دانش‌آموزان دبیرستانی را تأیید می‌کند.

تجربه اضطراب از سوی دانشجویان، اثرات منفی بر عملکرد علمی آنها در دوران تحصیل و بر سلامت روانی و عملکرد شغلی آنها در آینده دارد. در این راستا، در سالهای اخیر محققان و پزشکان بالینی تلاش‌های فزاینده‌ای بمنظور فهم اتیولوژی، شیوع و اثرات گسترده اختلال اضطراب اجتماعی نموده‌اند. هدف: این مطالعه با هدف تعیین رابطه بین عزت‌نفس و اضطراب اجتماعی در میان دانشجویان انجام شده است. تحقیق حاضر با شیوه پیمایشی و مقطعی انجام شد. داده‌های این مطالعه از 220 نفر از دانشجویان دانشگاه یزد که با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب، از هفت گروه آموزشی، انتخاب شده بودند، و در آبان 1385 گردآوری شد. این پاسخگویان، سپس به پرسش‌های مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ (RSES) و مقیاس فوبی اجتماعی (SPIN) پاسخ دادند. براساس نتایج به‌دست آمده تفاوت معناداری بین پاسخگویان با سطوح مختلف عزت‌نفس از نظر اضطراب اجتماعی به‌طور کلی (05/0p<) و مولفه ترس از افراد معتبر (01/0p<) مشاهده شد. تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نیز نشان داد که مولفه‌های عزت‌نفس، 1/16 درصد از واریانس متغیر اضطراب اجتماعی را تبیین نموده است. رابطه معکوسی میان عزت‌نفس و نیز مولفه ارزیابی خود از سازه عزت‌نفس و اضطراب اجتماعی به‌طور کلی و مولفه ترس از افراد معتبر از سازه اضطراب اجتماعی وجود داشت. هر مقدار نمره افراد در مقیاس عزت‌نفس و مولفه ارزیابی خود بالاتر می‌رفت، نمرات آنان در مقیاس اضطراب اجتماعی کاهش می‌یافت.

مرگ یک عزیز یا یک شخص مهم در زندگی حادثه‌ای است که همواره در نزدیکان فرد ازدست رفته منجر به فرایند سوگواری می‌شود. سوگ اثرات فراگیری بر فرد داغدار دارد و سنجش آن مستلزم در اختیار داشتن ابزارهای مناسب می‌باشد. پرسشنامه تجربه سوگ (GEQ) توسط بارت و اسکات (1998) به منظور سنجش واکنش‌های سوگ، طراحی و ساخته شد. پژوهش حاضر کوشیده است تا پس از آماده‌سازی مقیاس یاد شده، اعتبار و روایی این پرسشنامه را در گروهی از دانشجویان ایرانی دارای تجربه سوگ مورد سنجش قرار دهد. در این تحقیق 348 آزمودنی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحلیل مولفه‌های اصلی نشان دهنده هفت عامل و 34 سؤال بود. این عوامل از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار بودند (ضرایب آلفای کرونباخ بین 86/0 و 40/0 متغیر است). عوامل این پرسشنامه روایی همگرای مناسبی با دو خرده مقیاس افسردگی و جسمانی‌سازی SCL-25 (01/0p) و GHQ - 28 (01/0p) نشان دادند. همچنین الگوی نمرات GEQ در دو جنس متفاوت به‌دست آمد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه مولفه‌های خانوادگی با نگرش دانش‌آموزان به مواد مخدر بوده است. به همین منظور 863 دانش‌آموز دختر و پسر مقطع متوسطه شهر تهران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای طبقه‌بندی شده انتخاب و به ابزار تحقیق (پرسشنامه نگرش سنج مواد مخدر و مقیاس سنجش مولفه‌های خانوادگی)، پاسخ دادند. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از آزمون‌های u من ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن تحلیل شدند. نتایج نشان داد که دانش‌آموزانی که والدینشان از مواد مخدر استفاده می‌کردند، نسبت به سایر دانش‌آموزان نگرش مثبت‌تری به مواد مخدر داشتند. بین احساس نا ایمنی در کانون خانواده و نگرش دانش‌آموزان نسبت به مواد مخدر رابطه مثبتی وجود داشت. با افزایش تحصیلات والدین، تصورات غیرواقعی دانش‌آموزان در مورد خطرات مواد مخدر کاهش یافته و با افزایش تحصیلات پدر نگرش دانش‌آموزان نسبت به اثرات مواد مخدر منفی‌تر شده بود. اما افزایش یا کاهش تحصیلات مادر با نگرش دانش‌آموزان نسبت به مصرف و اثرات مواد مخدر رابطه معناداری نشان نداد. همچنین با افزایش میزان درآمد خانواده، نگرش دانش‌آموزان به اثرات مواد مخدر منفی‌تر شده بود، در حالی که بین میزان درآمد خانواده و علاقه دانش‌آموزان به مصرف مواد و همچنین تصورات غیر واقعی آنها در مورد خطرات مواد مخدر رابطه معناداری مشاهده نشد.

در این تحقیق رابطه بین پایگاه هویت و اضطراب مورد بررسی قرار گرفته است، با این فرض که بعضی از پایگاه‌های هویت آسیب‌پذیری بیشتری در برابر اضطراب دارند. به این منظور میانگین‌های اضطراب چهار پایگاه هویت یعنی دستیابی، تعیلق، ممانعت و پراکندگی مورد مقایسه قرار گرفته است. همچنین در تحلیل دیگری مقایسه‌ای بین فراوانی پایگاه‌های مختلف هویت در بخشی از گروه نمونه که مبتلا به اضطراب در سطح مرضی بوده‌اند، انجام شده است و معنادار بودن این تفاوت‌ها مورد آزمون قرار گرفته است. این تحقیق بر روی 78 زن و 60 مرد دانشجوی کارشناسی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی صورت گرفته است. برای تشخیص پایگاه هویت از آزمون گسترش یافته عینی پایگاه هویت من ـ تجدید‌نظر دوم (EOM-EIS-2) و برای سنجش میزان اضطراب از سیاهه اضطراب آشکار و پنهان ـ فرم (STAI-Y) Y استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اضطراب افرادی که در پایگاه‌های فاقد تعهد به هویت هستند، بطور معناداری بالاتر از اضطراب افرادی است که به هویت مشخصی متعهد شده‌اند. همچنین فراوانی افراد فاقد تعهد به هویت در گروه مبتلا به اضطراب (در سطح مرضی) بطور معناداری بیشتر از افراد متعهد به هویت است. براین اساس می‌توان گفت که تعهد به هویت می‌تواند مانع ابتلا به اضطراب باشد و پایگاه‌های فاقد تعهد در برابر اضطراب آسیب‌پذیرترند.

پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی کتاب درمانی گروهی بر اضطراب جدایی و افسردگی در کودکان والدین طلاق گرفته، پرداخته است. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی از جامعه‌ی آماری کودکان 6 تا 8 ساله‌ی والدین طلاق گرفته شهر اصفهان، 30 کودک انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. طرح پ‍ژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل است. برای ارزیابی میزان اضطراب جدایی و افسردگی کودکان، از فهرست سلامت کودکان اُنتاریو (بخش اختلالات درونی: اضطراب جدایی و افسردگی) استفاده شد. گروه آزمایش تحت مداخله‌ی کتاب درمانی گروهی بر اساس داستان کتابی که برای رفع تنش‌ها، اضطراب‌ها و احساس گناه کودکان والدین طلاق گرفته، تحت عنوان «خرسی کوچولو تقصیر تو نیست» (این کتاب توسط بانکی و معطّر طراحی شده و زیر چاپ می‌باشد.) طراحی شده بود، قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌ها، از تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج به‌دست آمده، نشان داد اثر کتاب درمانی گروهی بر نمرات افسردگی و اضطراب جدایی کودکان والدین طلاق گرفته معنادار بود (به ترتیب 011/0p< و 042/0p<). علاوه بر این اثر کتاب درمانی گروهی بر نمرات پیگیری افسردگی کودکان والدین طلاق گرفته معنادار به دست آمد (002/0p<).

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی روش آموزشی- درمانی پسخوراند عصبی (نوروفیدبک) بر شدت ولع مصرف در بیماران وابسته به مواد افیونی انجام گرفت. به این منظور 20 نفر از بیماران مرد وابسته به مواد افیونی با میانگین سنی 30 سال، تحت درمان نگهدارنده با متادون یا بوپرونورفین، به شیوه در دسترس انتخاب و پس از اجرای پرسشنامه سنجش ولع هروئین ( HCQ )، همتاسازی و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. بیماران گروه آزمایش علاوه بر دارودرمانی، 30 جلسه (به مدّت 5 هفته، هر هفته 6 ساعت) درمان نوروفیدبک دریافت کردند و بیماران گروه کنترل تنها درمان دارویی نگهدارنده با متادون یا بوپرونورفین را پشت سر گذاشت. در پایان دوره بیماران دو گروه به‌وسیله تست HCQ مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند. نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری حاکی از آن بود که گروه آزمایش در پایان دوره در متغیرهای انتظار مثبت، تمایل به مصرف و میانگین کل شدّت ولع نسبت به گروه کنترل کاهش نشان داده‌است. بنابراین روش درمانی نوروفیدبک می‌تواند در کاهش شدّت ولع بیماران وابسته به مواد افیونی اثربخش باشد.

هدف از تحقیق حاضر تعیین ارتباط جهت‌گیری‌های مذهبی اسلامی با ابعاد هویت بوده‌است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش شامل 232 دختر و 99 پسر رشته‌های مختلف تحصیلی دانشگاه شیراز بودند که به روش خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، عبارت بودند از: فرم تجدید نظر شده مقیاس جهت‌گیری‌های مذهبی اسلامی و ویرایش ششم مقیاس ابعاد هویت AIQ-IV . برای تعیین پایائی پرسشنامه‌ها از روش آلفای کرونباخ و برای تعیین روائی مقیاس‌ها نیز از تحلیل عوامل استفاده شد. ضرائب پایائی حاصل، موید پایائی مطلوب مقیاس‌ها بود. نتایج تحلیل عاملی به روش مولفه‌های اصلی با چرخش واریماکس برای مقیاس جهت‌گیری‌های مذهبی بیانگر وجود دو عامل بود که به ترتیب اعتقادات-مناسک و اخلاق نامگذاری شدند. همچنین نتایج تحلیل عاملی برای ابعاد هویت، پنج بعد هوپت فردی، اجتماعی، مذهبی و قومی- نژادی را نشان داد. نتایج رگرسیون چندگانه زیر مقیاس‌های اعتقادات – مناسک و اخلاق نشان داد که زیر مقیاس اعتقادات – مناسک پیش‌بینی‌کننده مثبت و معنی‌دار بعد هویت مذهبی و زیر مقیاس اخلاق پیش‌بینی‌کننده ابعاد هویت فردی و ارتباطی به شکل مثبت و نیز پیش‌بینی‌کننده بعد هویت مذهبی به شکل منفی می‌باشد.

هدف از این پژوهش شناختن استعاره‌های خود خانواده‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی از لحاظ منفی و مثبت بودن می‌باشد. روش این پژوهش از نوع علّی-مقایسه‌ای است که طی آن تعداد 20 نفر از خانواده‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان روانی با تعداد 20 نفر از خانواده‌های افرادی که از نظر روانی سالم تشخیص داده شدند و از نظر ویژگی‌های جمعیت شناختی مشابه گروه بیمار می‌باشند، با استفاده از آزمون فن افتراق معنایی آزگود مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که خانواده‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی استعاره‌های خود منفی‌تری نسبت به خانواده افراد سالم دارند. نتیجه نشان می‌دهد که استعاره‌های خاص مورد استفاده در خانواده‌های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در ایجاد اختلال، نقش ایفا می‌کنند. همچنین نتایج تحقیق هیچ تفاوتی را بین استعاره‌های خود هیچ یک از افراد خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی نسبت به یکدیگر نشان نداد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اعتبار و پایایی مقیاس سرسختی روان‌شناختی لانگ و گولت ( LGHS) [10] ، در چهارچوب طرح اعتبارسنجی، طراحی و اجرا گردید و با استفاده از نتایج به‌دست آمده به بررسی و تبیین ابعاد روان‌سنجی مقیاس مورد نظر پرداخته شد. بدین منظور اعتبار و پایایی پرسشنامه تحقیق بر روی نمونه‌ای 550 نفری از دانشجویان دانشگاه‌های شاهد،‌ تهران و شهید بهشتی به روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‌ای به شرح ذیل مورد مطالعه قرار گرفت. پس از ترجمه پرسشنامه تحقیق به زبان فارسی و به منظور رفع مشکلات احتمالی در ترجمه مقیاس 30 نفر از دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد به تصادف انتخاب شدند و نسخه فارسی مقیاس ( LGHS ) بر روی آنها اجراء گردید. اعتبار پرسشنامه LGHS در قالب بررسی اعتبار سازه و به سه روش تحلیل عامل،‌ همبستگی با آزمون‌های دیگر(اعتبار سازه) و اعتبار افتراقی اندازه‌گیری شد. به منظور سنجش پایایی مقیاس نیز از روش‌های آماری محاسبه ضریب همسانی درونی (آلفای کرونباخ)؛ روش دونیمه‌سازی و روش بازآزمایی استفاده گردید. در مجموع و برمبنای نتایج این مطالعه پرسشنامه‌ای 42 سؤالی که سه خرده مقیاس کنترل (با 16 سؤال)، خرده مقیاس تعهد (با 15 سؤال) و خرده مقیاس چالش جویی (با 11 سؤال) را دربرمی‌گیرد؛ برای سنجش سازه سرسختی روان‌شناختی در افرادی تهیه شد که استرس خاصی را تجربه می‌کنند و یادر موقعیت فشارزای قابل توجهی به سر می‌برند. اعتبار و پایایی این مقیاس به منظور کاربرد در جمعیت دانشجویان ایران توسط شواهد به‌دست آمده مورد تأیید و حمایت قرار گرفت و از شرایط لازم برای کاربرد در پژوهش‌های روان‌شناختی و شناسایی افراد سرسخت برخوردار است.