ادواردز معتقد است داشتن هوش معنوی بالا با داشتن اطلاعاتی در مورد هوش معنوی متفاوت است. این تمایز میان دانش عملی و دانش نظری را مطرح می کند. لذا نباید داشتن دانش وسیع در مورد مسائل معنوی و تمرینهای آنها را هم ردیف دستیابی به هوش معنوی از طریق عبادت و تعمق برای حل مسائل اخلاقی دانست؛ هر چند می توان گفت برای بهره مندی موثر از معنویت، داشتن تومان دانش نظری و عملی لازم می باشد. که برای سنجش هوش معنوی از پرسشنامه هوش معنوی ناصری استفاده می شود.

هر چند تحقیقات زیادی در حیطه رشد و تحول هوش معنوی صورت نگرفته است و نیازمند تحقیقات تجربی-کیفی است، ولی می توان گفت که استعداد این هوش در افراد مختلف، متفاوت است و در اثر برخورد با محیطهای غنی که سوالات معنوی را بر می ا نگیزاند، به تدریج تحول یافته و شکل می گیرد. به نظر می رسد سن و جنسیت نیز در هوش معنوی اثر گذار باشند. یونگ معتقد است که در بسیاری افراد پس از 35 سالگی تغییرات عمده ای در ناخودآگاه صورت می گیرد که ممکن است در روند معنویت و هوش معنوی تاثیر گذار باشند. همچنین بعضی از محققان، از جمله یونگ معتقدند که در زنان تحول متفاوت از مردان صورت می گیرد. که از پرسشنامه هوش معنوی ناصری برای این منظور نیز استفاده می شود

بر اساس تعریف هوش معنویت ممکن است امری شناختی-انگیزشی باشد که مجموعه ای مهارتهای سازگاری و منابعی را که حل مساله و دستیابی به هدف را تسهیل می کنند، معرفی می نماید(سیسک، 2002؛ ولم، 2001) هوش معنوی انجام سازگارانه و کاربردی موارد یادشده در موقعیتهای خاص و روزمره زندگی است(نازل، 2004).