پرخاشگری یکی از شایع ترین مشکلات کودکان و نوجوانان و از دلایل مهم ارجاع آنها به مراکز مشاوره و روان درمانی است (۱). در مدارس همه روزه دانش آموزانی مشاهده می شوند که به علت زد و خورد، دعوا و رفتارهای پرخاشگرانه تنبیه انضباطی می شوند. عاشوری و همکاران نشان داده اند که دانش آموزان پرخاشگر معمولا قدرت مهار رفتار خود را ندارند آداب و رسوم و اخلاق جامعه ای را که در آن زندگی می کنند زیر پا می گذارند، در اغلب موارد با والدین خود و مسئولین مدرسه درگیری پیدا می کنند و حرکات آنها گاهی به حدی باعث آزار و اذیت اطرافیان می شود که به اخراج آنها از مدرسه می انجامد (۲). پرخاشگری مفهوم بسیار پیچیده ای است و از یک سو تحت تأثیر عوامل موقعیتی و روانشناختی قرار دارد و از سوی دیگر عوامل ژنتیک و زیست شناختی در استقرار آن نقش بسیار عمده ای بازی می کنند. از این رو ارائه تعریفی دقیق و عینی از این مفهوم، دشوار است. با این وجود ساتر و همکاران پرخاشگری را یکی از رفتارهای ضداجتماعی معرفی کرده اند که با هدف آزار رساندن به دیگران چه به طور مستقیم یا غیر مستقیم انجام می گردد (3). پژوهشگران معتقد هستند پرخاشگری مفهوم بسیار پیچیده ای است که از یک طرف تحت تأثیر عوامل موقعیتی و روانشناختی است و از طرف دیگر از عوامل ژنتیکی تأثیر می پذیرد (۴). اما بورک پرخاشگری را رفتاری که باعث صدمه زدن به دیگران می شود تعریف کرده است (۵). در رابطه با علل ایجاد کننده پرخاشگری نظریه های متفاوتی ارائه شده است. بر اساس نظریه روان تحلیل گری، علت پرخاشگری معمولا کام نایافتگی است. در نظریه یادگیری اجتماعی، پرخاشگری پاسخی آموخته شده به شمار می آید که از راه مشاهده یا تقليد آموخته می شود (۶). برای سنجش پرخاشگری کودکان از پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم استفاده می شود.

معرفی پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم 

پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم توسط شهیم در سال 1385 ساخته شده است. پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم  با توجه به فرهنگ ایرانی و دارای 21 گویه در زمینه پرخاشگری با چهار گزینه(به ندرت=1، یک بار در ماه=2، یک بار در هفته=3 و اغلب روزها=4) تهیه شده است. پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم توسط مراقب کودک تکمیل می شود و پرسشها طوری تنظیم شده اند که در برگیرنده درجات متفاوتی از شدت بروز پرخاشگری بوده و بر اساس میزان بروز رفتار درجه بندی شوند.

تعدادی از سوالات پرسشنامه پرخاشگری کودکان شهیم به شرح زیر می باشند:

1-اگر بزرگسالان او را عصبانی کنند، به آنها می پرد و فریاد می زند.

2-اگر عصبانی شود به دوستان و همسالان فحش می دهد.

3-دوستان و همسالان را به کتک زدن تهدید می کند.