پرسشنامه سنجش دلبستگی کودکان کیو ست( در تعداد سوالات دچار اشکال است.)

برای سنجش دلبتسگی کودکان از آزمون کیو-ست[1] دلبستگی(AQS) واترز و دنس(1985) ویرایش 3 که توسط تبعه امامی و همکاران(1390) برای اولین بار در ایران نرم شده، استفاده شد؛ نوعی ابزار مشهاده ای است که جهت سنجش میزان دلبستگی ایمن و ناایمن کودکان 3-5 به کار برده می شود. این پرسشنامه شامل 90 گزینه است و هر گزینه در طیف لیکرتی 9 درجه ای نمره گذاری می شود. به صورتی که مشاهده گر(مراقب) رفتار کودک را مشاهده کرده و هر گزینه که ویژگی خاصی در کودک را توضیح می دهد در یک طیف لیکرتی 9 درجه ای، درجه بندی می کند. این 90 اظهار پرسشنامه در مورد بافت تعاملی کودک با مراقب خاصش است که خصوصیات فراگیر مورد استفاده کودکان از مراقبین به عنوان یک پایگاه امن برای اکتشاف در محیط و همچنین یک پناهگاه امن وقتی که پریشان می شوندرا در بر می گیرد(انثورث و مروین، 1995؛ لیزا بادنز و همکاران، 2012). 90 گزینه این مقیاس پس از نمره گذاری در طیف لیکرتی 9 درجه ای با استفاده از روش پروتوتایپ[2] نمره دلبستگی بین 1-(ناایمن ترین) و 1+(ایمن ترین) برای هر کودک محاسبه می شود(وارترز، 1987). به این صورت که میانگین نمرات تمام کودکان در هر یک از سوالات محاسبه می گردد و سپس همبستگی نمرات هر کودک در 90 گزینه با 90 میانگین حاصل از 90 سوال محاسبه می گردد. نمرات ضرایب همبستگی در طیف 1-(ناایمن ترین دلبستگی کودک) تا 1+ (ایمن ترین دلبستگی کودک) گسترده خواهد بود.

و اما از آنجا که این مقیاس یکبار در سال 1390 توسط تبعه امامی در اصفهان بکار رفته است و این پژوهش نیز جزء اولین های اجرای آن محسوب می شود، لذا جهت معرفی بیشتر مقیاس به مخاطبین در مقایسه بین دو مقیاس سنجش دلبستگی؛ کیوست(ای کیو اس) باموقعیت غریب آینزورث به بررسی پژوهشهایی در این زمینه پرداخته شد که در ادامه به آنها اشاره می شود.

لیزا بادنز و همکاران(2012) در بررسی نقش بالقوه دلبستگی ایمن برای مراقبینی که با کودکان پیش دبستانی کار می کردند از ازمون  Q-set استفاده کردند و دلایل انتخاب خود از این مقیاس را چنین مطرح کردند: بر اساس مشاهدات محیط طبیعی کودک بنا نهاده شده و برخی متغیرهای بوم شناختی را بهتر از اندازه گیریهای آزمایشگاهی در نظر می گیرد(هوزو ریچ، 1999) و همچنین بررسی مقرون به صرفه دلبستگی فراتر از نوزادان را اجازه می دهد و با یک رنج سنی وسیع تر استفاده می شود(ون ایجزندورن و همکاران، 2004).

دلبستگی کیو-ست می تواند در دامنه 1 تا 3 ساله همچون مقیاس موقعیت غریب به کار گرفته شود، اومی تواند به طور موثرتر و به طور قابل اعتمادتری نسبت به موقعیت غریب خط برش داشته باشد؛ این ابزار روایی بوم شناختی بیشتری ردارد زیرا در موقعیت طبیعی به کار گرفته می شود، این ابزار نه فقط روایی را در امنیت دلبسنگی مشخص می کند بلکه همچنین وابستگی و مردم آمیزی را ترکیب می کند و یک اندازه گیری رفتاری متمایل به ثبت خصوصیات پسندیده در رفتارهای کودکان را در بر می گیرد(وندم و ون ایجزندورن، 1988).

ویژگی های روان سنجی:

پایایی:

ون ایجزن دورن و همکاران(2004) پایایی این ابزار را به روش بازآزمایی، مطلوب و برابر با 8/0 به دست آوردند. هم چنین واترز(1988) پایایی این ابزار را از طریق بازآزمایی برابر 85/0 اعلام کرد. همچنین واترز و همکاران(2000) طی مطالعه ای از طریق بازآزمایی برابر 86/0 دست یافتند. در پژوهش تبعه امامی(1390) پایایی این ابزار از طریق بازآزمایی تست(پر کردن پرسشنامه در 2 نوبت و با فاصله یکماه توسط مادر) محاسبه گردید و مطلوب و برابر با 85/0 محاسبه شد. هم چنین هماهنگی (همسانی) دورنی از طریق محاسبه آلفای کرونباخ محاسبه گردید و مطلوب و برابر 83/0 محاسبه گردید.

روایی:

ون ایجزن دورن و، وریکن، باکرمنز-کراننبورگ و ریکسن-والران[3](2004) در یک فراتحلیل، روایی این ابزار را بررسی کردند. روایی همزمان این ابزار با ابزار موقعیت نا آشنا(اینزورث و همکاران، 1978* برابر با 31/0 بدست آمد. هم چنین آنها روایی پیش بین ابزار را برابر با 39/0 بدست آوردند. در پژوهش تبعه امامی(1390) جهت بررسی روایی ابزار مربوطه، روایی همزمان از طریق محاسبه ضریب همبستگی با ابزار موقعیت آشنا محاسبه گردید و برابر 27/0 بدست آمد. برای آزمون سنجش ناایمنی/دلبستگی در این پژوهش نیز آلفای کرونباخ محاسبه شد و 63/0 بدست آمده است که نتایج نشان دهنده مطلوب بودن پایایی ابزار به کار رفته در این پژوهش است.

منبع فرعی:

تبعه امامی، شیرین؛ نوری، ابواالقاسم؛ ملک پور، مختار و عابدی، احمد(1390). اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری مادران برا تغییر رفتار مادرانه و دلبستگی ناایمن کودک. مجله روانشناسی بالینی. سال سوم، شماره 3.