مطابق با نظریه شناختی- اجتماعی بندورا در میان ساز و کارهای عاملیت شخصی یا اعمالی که با قصد و نیت، انجام می پذیرد، باور افراد در مورد توانایی شان و به ویژه باور به توانمندی خود، عامل مهم و تعیین کننده نوع هدف و میزان تلاش برای دستیابی به آن است. این باور "خودکارآمدی " نامیده شده و به عنوان یک عامل فعال کننده و جهت دهنده رفتار انسان به سوی اهداف، بخش یا جنبه ای از اعتماد به نفس تعریف می شود، اما بیشتر صاحب نظران آن را به عنوان مؤلفه ادراکی رفتار توصیف می کنند. در واقع خودکارآمدی سازه برآمده از تبیین بندورا از تعامل پیچیده میان عوامل سه گانه شخصی، محیطی و رفتاری در مفهوم تعیین گری متقابل است. از نظر بندورا (۱۹۸۶) عوامل شخصی (از جمله باورها، انتظارات، نگرش ها، دانش، راهبردها)، رویدادهای محیطی (فیزیکی و اجتماعی و رفتارهای فرد (عملی، کلامی) بر یکدیگر تأثير متقابل دارند و هیچ یک از این سه جزء را نمی توان جدا از اجزای دیگر به عنوان تعیین کننده رفتار انسان به حساب آورد، بلکه تعامل سه گانه میان آنها وضعیت پویایی از کنشگری و انتخاب حاصل از تجربه را مهیا می سازد. بر این اساس خودکارآمدی محصول ادراک روان شناختی فرد از تجارب پیشین و خود متأثر از تعامل دائمی بین اثرات رفتاری، شناختی و محیط است. برای سنجش خودکارآمدی تحصیلی ابزارهای متعددی از جمله پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مورگان و جینکز و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی ساخته شده است.

خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، منجر به نگرش شایستگی در فرد، بهبود عملکرد تحصیلی، میزان تعهد آنان به ادامه تحصیل (چیمرس و گارسيا"، ۲۰۰۲ به نقل از بتدک و همکاران ۱۳۹۴)، ایجاد پیشرفت تحصیلی (بندورا، ۲۰۰۲ به نقل از بتدک و همکاران ۱۳۹۴) و غیره می شود و از آنجایی که مطالعات متعدد نشان داده است، خودکارآمدی به طور کلی و خودکارآمدی تحصیلی به طور ویژه در نظم دهی انگیزش و هدایت تحصیلی فرد راهبردی کلیدی و با ارزش است (پاجارس، 2003؛ بندورا  ۱۹۹۹ به نقل از بتدک و همکاران ۱۳۹۴). شاید بتوان به این مهم دست یافت با افزایش خودکارآمدی از درگیر شدن بیشتر والدین، آموزشگاه ها و مؤسسات آموزشی و کلاس های خصوصی کاسته می شود و دانش آموزان می توانند بر حسب خود آگاهی نیازهای خود را  بشناسند و اقدام کنند. زیرا افراد دارای خودکارآمدی بالا تمایل دارند بر روی منابع خود جهت تجزیه و تحلیل و حل و فصل مشکلات متمرکز شوند.