تعیین عوامل روان‌شناختی مرتبط با ناتوانی جسمی در بیماران مبتلا به کمردرد مزمن

مقدمه: کمردرد مزمن يکی ازشايع‌ترين و چالش‌ برانگيزترين جلوه‌های درد در افراد بزرگسال است. در اين ميان عوامل روان‌شناختی در ايجاد و تداوم ناتوانی جسمی و محدوديت عملکردی بيماران مبتلا به کمردرد مزمن با اهميت قلمداد شده‌اند. هدف اين پژوهش تعيين عوامل روان‌شناختی مرتبط باناتوانی جسمی در بيماران مبتلا به کمردرد مزمن بود. روش: پژوهش حاضر دارای طرحی مقطعی ‌و از نوع همبستگی بود که در آن 279 بيمار (81 مرد، 198 زن) واجد شرايط مبتلا به کمردرد مزمن بيش از3 ماه (با ميانگين سنی 77/11 ± 77/44 سال) که به ‌کلينيک‌ تخصصی و فوق ‌تخصصی جراحی‌ اعصاب بيمارستان پورسينای شهرستان رشت مراجعه کرده بودند، به ‌شيوه نمونه‌گيری غير احتمالی و پياپی انتخاب شدند. کليه بيماران ابتدا پرسشنامه اطلاعات جمعيت ‌شناختی و مرتبط با کمردرد را تکميل نمودند و سپس توسط مقياس ناتوانی رولند و موريس، مقياس پيوسته بصری، مقياس ترس ‌از حرکت، خرده مقياس فاجعه انگاری پرسشنامه راهبردهای مقابله، مقياس افسردگی استانفورد و مقياس خوداثربخشی‌ درد مورد ارزيابی قرار گرفتند. يافته‌ها: تحليل‌های همبستگی نشانگر ارتباط معنی‌دار بين ناتوانی جسمی با همه متغيرهای پيش‌بين بود. يافته‌های حاصل‌ از تحليل رگرسيون چندگانۀ گام ‌به ‌گام نشان داد عوامل روان‌شناختی 52% از واريانس ناتوانی جسمی‌ را تبيين می‌نمايد. در مدل نهايی سطوح بالاتر باورهای خوداثربخشی، شدت درد، تحصيلات و ترس مرتبط با درد که حاصل ‌از نمره مرکب مقادير دو مقياس فاجعه انگاری و ترس‌ از حرکت بود، به طور معنی‌داری توانستند شدت ناتوانی جسمی را پيش‌بينی کنند. نتيجه‌گيری: يافته‌های اين مطالعه نشان داد که قطع نظر از عوامل جمعيت ‌شناختی رابطه‌ی نسبتاً قوی بين عوامل روان‌شناختی و ناتوانی جسمی وجود دارد. بنابراين متخصصان بالينی می‌بايست نسبت به‌ اثرات قدرتمند باورهای خوداثربخشی، ترس مرتبط با درد، شدت درد و ميزان آگاهی بيماران‌ از بهداشت ستون فقرات خود در کاهش و مديريت ناتوانی جسمی بيماران مبتلا به کمردرد مزمن آگاه باشند. برخی دلالت‌های بالينی و رهنمودهای پژوهشی حاصل‌ از اين نتايج، جهت پيشگيری و کنترل ناتوانی جسمی در اين بيماران مورد بحث قرار گرفته است.