تأثیر آموزش مهارت نظم‌جویی هیجان مبتنی بر رفتار درمانی دیالکتیک در وسوسه‌ی افراد مبتلا به سوء مصرف مواد: مطالعه‌ی تک آزمودنی

چکيده مقدمه: در فرايند درمان و پيشگيری از بازگشت اعتياد، حالت‌های هيجانی منفی و مثبت، و وسوسه از مهم‌ترين عوامل خطر بازگشت می‌باشد. هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت نظم‌جويی هيجان مبتنی بر رفتار درمانی ديالکتيک در کاهش وسوسه‌ی افراد مبتلا به سوء مصرف مواد بود. روش: پژوهش در چارچوب طرح‌های تجربی تک آزمودنی با استفاده از طرح خطوط پايه چندگانه‌ی پلکانی اجرا شد. بر اساس ميزان تمايل به شرکت در مطالعه، مصاحبه‌ی تشخيصی ساختار يافته و ملاک‌های ورود، از ميان بيماران مرد مبتلا به سوء مصرف مواد، سه نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. هر سه آزمودنی به صورت انفرادی در خلال ده جلسه تحت آموزش مهارت نظم‌جويی هيجان مبتنی بر رفتار درمانی ديالکتيک قرار گرفتند. به منظور سنجش وسوسه از نسخه‌ی فارسی پرسشنامه‌ی عقايد وسوسه انگيز (بک، 1993) استفاده شد. يافته‌ها: آموزش مهارت نظم‌جويی هيجان مبتنی بر رفتار درمانی ديالکتيک به آزمودنی‌های پژوهش موجب کاهش چشم‌گير نمرات وسوسه در مقياس عقايد وسوسه‌انگيز شد، به طوری که نمرات در طی ده جلسه‌ی مداخله‌ی آموزشی کاهش قابل توجهی نسبت به نمرات خط پايه داشتند. بازبينی ديداری نمودارهای اثربخشی و اندازه‌ی ضريب تأثير نيز بيانگر کاهش معنادار و قابل توجّه شدت وسوسه‌ی آزمودنی‌ها بود. نتيجه‌گيری: آزمودنی‌های مداخلات آموزشی نظم‌جويی هيجان مبتنی بر رفتار درمانی ديالکتيک می‌تواند در انتخاب راهبردهای مقابله‌ای با وسوسه مؤثر واقع شود و تلويحات کاربردی مطلوبی در زمينه درمان و پيشگيری از بازگشت سوء مصرف مواد دارد.