نقش خودکارآمدی و فاجعه آفرینی در پیش بینی افسردگی در بیماران درد مزمن

مقدمه: هر چند شواهدی درباره ارتباط متغيرهای شناختی و افسردگی در بيماران درد مزمن وجود دارد اما اينکه آيا ارتباط مذکور پس از کنترل اثر متغيرهای مداخله‌گر همچنان باقی می‌ماند يا خير، مورد وارسی کافی قرار نگرفته است. از اين رو پژوهش حاضر با هدف بررسی سهم خودکارآمدی و فاجعه آفرينی درد در پيش بينی افسردگی پس از کنترل اثر شدت درد و توقف فعاليت‌ها بر اثر درد انجام شد. روش: پژوهش حاضر دارای طرحی مقطعی و از نوع همبستگی است که در آن 245 بيمار مبتلا به درد مزمن، به شيوه نمونه‌گيری در دسترس، در فاصله زمانی 6 ماه از هفت مرکز درمانی درد شهر تهران انتخاب شدند. اين افراد مقياس‌های اطلاعات جمعيت‌شناختی، شدت درد، افسردگی، خودکارآمدی و فاجعه آفرينی را تکميل کردند. داده‌های به دست آمده با محاسبه ضريب همبستگی پيرسون و رگرسيون چند متغيره از نوع سلسله مراتبی مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ارتباط معناداری بين خودکارآمدی و فاجعه آفرينی درد با شدت درد، افسردگی و تعداد روزهای توقف فعاليت بر اثر درد (01/0P≤) وجود داشت. در تحليل رگرسيون، خودکارآمدی و فاجعه آفرينی توانستند افسردگی را فراتر از اثر شدت درد و توقف فعاليت‌ها بر اثر درد نيز پيش بينی کنند. نتيجه‌گيری: با توجه به اينکه درد شديد، احساس خودکارآمدی ضعيف و افکار فاجعه آفرين زياد، خلق افسرده را در بيماران درد مزمن پيش بينی می‌کند لذا اگر در کنار برنامه درمانی اين بيماران برای کاهش درد، از راهکارهای شناختی مربوط به افزايش باورهای خودکارآمدی و کاهش افکار فاجعه آفرينی نيز استفاده شود، می‌توان به پيشگيری از افسردگی اين بيماران کمک کرد.