بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامۀ شخصیتی آیووا

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اعتبار، روايی و تحليل عاملی پرسشنامه شخصيتی آيووا و ارتباط آن با پنج عامل بزرگ شخصيت در جامعه دانشجويان دانشگاه شهيد مدنی آذربايجان و دانشگاه تبريز بود. روش: پژوهش حاضر از نوع توصيفی- همبستگی می‌باشد.تعداد 500 نفر دانشجوی دانشگاه شهيد مدنی آذربايجان و تبريز شامل 263 دختر و 237 پسر، با استفاده از روش نمونه گيری تصادفی طبقه ای انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. به منظور بررسی روايی همزمان و افتراقی، پرسشنامه شخصيتی نئو به همراه پرسشنامه اصلی، توسط نمونه تکميل شد و داده‌ها با استفاده از روش‌‌های آماری همبستگی، تحليل عوامل و تحليل واريانس، مورد تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: تحليل عاملی اکتشافی و تجزيه به مؤلفه‌های اصلی به روش چرخش واريماکس نشانگر استخراج سه مؤلفه هيجان ‌پذيری مثبت، هيجان‌پذيری منفی و مقيدبودن بود، که در مجموع 03/58 واريانس را تبيين می‌کرد. ضريب اعتبار پرسشنامه به روش بازآزمايی برای کل پرسشنامه 85/0 و برای عامل‌ها بين72/0 تا 87/0 بود. محاسبه ضرايب همبستگی بين مؤلفه‌های پرسشنامه شخصيتی آيووا و مقياس نئو نشان داد که پرسشنامه از روايی خوبی برخوردار است. مقايسه نمرات دختران و پسران نشان داد که بين ميانگين نمرات دختران و پسران در عامل‌های پرسشنامه شخصيتی آيووا تفاوت معناداری وجود ندارد؛ اما در مقياس‌های پرخاشگری، واکنش به استرس، نزديکی اجتماعی و جذب، تفاوت بين ميانگين نمرات دختران و پسران معنادار است. در نهايت نتايج نشان‌دهنده‌ی همبستگی ميان پرسشنامه شخصيتی آيووا و نئو بود. نتيجه‌گيری: نتايج تحقيق نشان‌دهنده اعتبار و ويژگی‌های روانسنجی مطلوب برای پرسشنامه شخصيتی آيووا می‌باشد و در جامعه دانشجويان قابليت کاربرد دارد.