اثربخشی برنامه مدیریت رفتاری برای مادران بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان ناشنوا

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، ضمن تدوين برنامۀ مديريت رفتاری برای مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری، بررسی اثربخشی آن بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان بود. روش: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمايشی با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون و پيگيری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کليه مادران کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده دارای مشکلات رفتاری بودند که تحت پوشش خدمات درمانگاه های توان بخشی و کاشت حلزون شهر تهران بودند. نمونۀ آماری، شامل20 نفر از مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری بودکه به شيوۀ نمونه‌گيری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمايشی و گواه جای گرفتند. جهت جمع‌آوری اطلاعات در زمينۀ مشکلات رفتاری کودکان، از فرم والدين سياهۀ مشکلات رفتاری پيش‌دبستانی آخن باخ و رسکورلا و همچنين مصاحبۀ نيمه ساختار يافته در سه مرحله پيشآزمون- پس آزمون و پی گيری استفاده گرديد. تدوين برنامۀ مديريت رفتار، بر اساس نظريۀ رفتارگرايی و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با مادران انجام گرفت. مادران گروه آزمايشی در جلسات آموزشی مديريت رفتار که در ده جلسۀ دو ساعته تنظيم گرديد شرکت نموده و مادران گروه گواه صرفاً برنامه‌های توان‌بخشی شنيداری را دريافت کردند. جهت تجزيه و تحليل داده ها از روش آماری تحليل واريانس با اندازه‌گيری مکرر استفاده گرديد. يافته ها: نتايج حاصل از تحليل داده ها نشان داد بين گروه آزمايشی و گواه در زمينۀ مشکلات رفتاری کودکان، در پيش آزمون، پس آزمون و پيگيری تفاوت معنادار وجود دارد. بدين معنا که در گروه آزمايشی، مشکلات رفتاری کودکان کاهش معناداری داشته و اين کاهش در طول زمان نيز حفظ شده است. نتيجه گيری: با بهره گيری از برنامۀ تدوين‌شدۀ حاضر و آموزش آن به مادران کودکان ناشنوايی که دارای مشکلات رفتاری هستند، می‌توان شاهد تاًثير آن در کاهش ميزان مشکلات رفتاری کودکان بود.