مقایسه اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری و کفایت اجتماعی بر رفتار سازشی دانش‌آموزان پسر با ناتوانی هوشی تحولی

اغلب دانش‌آموزان با کم‌توانی هوشی تحولی رفتارهای سازشی مناسب ندارند. رفتارهای سازش‌نايافته اين دانش‌آموزان منجر به مشکلات روان‌شناختی در همه ابعاد زندگی می‌شود و تأثير نامطلوب بر تعامل‌های آن‌ها باقی می‌گذارد. بنابراين، ضرورت مداخلات آموزشی به خوبی احساس می‌شود. هدف اين پژوهش مقايسه اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری و کفايت اجتماعی بر رفتار سازشی دانش‌آموزان پسر با کم توانی هوشی تحولی در شهرستان‌های تهران بود. روش: در مطالعه تجربی حاضر با طرح پيش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل، با استفاده از روش نمونه‌گيری تصادفی خوشه‌ای 60 دانش‌آموز 12 تا 14 ساله با کم‌توانی هوشی تحولی انتخاب و به طور تصادفی و مساوی به سه گروه (دو گروه آزمايش و يک گروه کنترل؛ هر گروه 20 نفر) واگذار شدند. به هر يک از گروه‌های آزمايش به يکی از روش‌های شناختی-رفتاری يا کفايت اجتماعی در 10 جلسه 50 دقيقه‌ای (هفته‌ای يک جلسه) آموزش داده شد ولی گروه کنترل، اين نوع آموزش‌ها را دريافت نکرد. هر 3 گروه قبل و بعد از برگزاری جلسات آموزشی با استفاده از مقياس رفتار سازشی واينلند ارزيابی شدند. داده‌ها با استفاده از تحليل کوواريانس و آزمون تعقيبی توکی تحليل شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد که بين رفتار سازشی گروه‌های آزمايش و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد. اختلاف ميانگين نمرات پس آزمون گروه آموزش شناختی-رفتاری بيش‌تر از گروه آموزش کفايت اجتماعی و کنترل بود. همچنين، اختلاف ميانگين نمرات گروه آموزش کفايت اجتماعی به طور معناداری بيش‌تر از گروه کنترل بود. نتيجه‌گيری: برنامه آموزشی شناختی-رفتاری و کفايت اجتماعی باعث بهبود رفتار سازشی دانش‌آموزان با کم‌توانی هوشی تحولی می‌شود. بنابراين، برنامه‌ريزی برای ارائه چنين آموزش‌هايی به دانش‌آموزان با کم‌توانی هوشی تحولی از اهميت ويژه‌ای برخوردار است.