تحلیلی بر پژوهش‌های کیفی انجام شده توسط روانشناسان ایرانی: یک مرور سیستماتیک

در طی سال‌های اخير به کارگيری روش‌های کيفی در پژوهش مورد توجه پژوهشگران علوم انسانی قرار گرفته است. با توجه به قابليت‌های پژوهش کيفی و نقش بالقوه آن در توليد و توسعه علم روانشناسی، هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزيابی پژوهش‌های کيفی انجام شده توسط روانشناسان ايرانی است. روش: اين پژوهش به روش مرور سيستماتيک انجام شده است، به اين صورت که با جستجو در پايگاه‌های اطلاع رسانی اينترنتی جهاددانشگاهی، مجلات تخصصی نور، بانک اطلاعات نشريات کشور و پرتال جامع علوم انساني؛ 21 مقاله با موضوع روانشناختی که به روش کيفی توسط روانشناسان ايرانی انجام شده، شناسايی شده و مورد ارزيابی قرار گرفتند. يافته‌ها: نتايج ارزيابی نشان داد مقالات انتشار يافته، جزئيات کمی از روش و فرايند پژوهش منتشر کرده و در برخی موارد، سوالات پژوهش متناسب با روش کيفی نبود. همچنين روش پديدارشناسی و تکنيک مصاحبه بيشترين کاربرد را داشته است. نتيجه‌گيری: در مجموع می‌توان اظهار داشت با وجود گذشت بيش از يک دهه از انتشار اولين پژوهش انجام شده به روش کيفی توسط روانشناسان ايرانی، سهم مقالات انتشار يافته به روش کيفی اندک بوده و کيفيت روش شناختی آن‌ها چندان مطلوب نيست. انتظار می‌رود با توجه به نقشی که اين رويکرد می‌تواند در توليد و توسعه علم روانشناسی داشته باشد، جايگاه واقعی و مطلوب خود را در ميان پژوهشگران حوزه روانشناختی پيدا کند.