نگاهی اجمالی به مدیریت تعارض در سیرۀ عملی حضرت علی(ع) از منظر نهج‌البلاغه

از مهم‏ترین مباحث جامعه اسلامی امروز، موضوع تعارض است. تعارض پدیده‏ای است که کم و بیش‏ در اغلب جوامع وجود دارد. صرف نظر از عوامل تعارض، آنچه اهمیت دارد دیدگاه انسان‌ها نسبت به این موضوع است که آیا تعارض امری مطلوب است یا نامطلوب؟ اگر نامطلوب است چاره‏ای جز رفع و دفع‏ آن نیست و اگر مطلوب است، چه مقدار از آن مطلوبیت دارد که ایجاد، یا تقویت گردد که این‏ خود نیاز به مدیریت تعارض را آشکار می‏کند. مقاله، به بررسی عوامل زمینه‌ساز و سبک مدیریت تعارض در سیرۀ عملی حضرت علی‌(ع)، در رویارویی با فتنه‌ها و کارشکنی‌ها، یا به‌طور کلی تعارض‌های اجتماعی منفی پرداخته است. تعارض‌های اجتماعی منفی که ماهیتی مخرب و فرساینده دارند معمولاً در قالب مسائلی بروز می‌کنند که نظم و وحدت جامعه را به خطر می‌اندازند. روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است. از دیدگاه نهج‌البلاغه، عوامل مختلفی زمینه‌ساز بروز این‌گونه تعارض‌های هستند‌‌که می‌‌توانند ناشی از عوامل فردی، میان‌‌گروهی، اجتماعی، مدیریتی، یا تلفیقی از آنها باشند. سبک مدیریت تعارض حضرت علی(ع) در مقابله با تعارض‌های اجتماعی دارای سه شیوۀ کلی است که شامل مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض و مدیریت سخت تعارض است. هر کدام از این سه تعارض در جایگاه خود و در مقابله با تعارض‌های یادشده دارای نقشی بسیار مؤثر، قابل اهمیت و ارزشمند هستند.