چکیده مقاله
هدف پژوهش حاضر شناسایی، بحث و بررسی و دستهبندی پیرامون تعریفها و مفاهیم حوزه مدیریت اسلامی از دیدگاه اندیشمندان و صاحبنظران است. مبحث «مدیریت اسلامى» از دیرباز یکی از حوزههای مهم تحقیقی درباره فلسفه سیاسى و اجتماعى اسلام در اذهان اندیشوران و حامیان انقلاب بوده است؛ از اینرو، در طی سالیان متمادی، پژوهشگران گوناگون از حوزه و دانشگاه به بحث و بررسی، مفهومسازی و ارائه تعریف در این زمینه پرداختهاند. مقاله حاضر به بررسی تاریخچه مدیریت اسلامی و پژوهشهای انجام گرفته در آثار و آرای اندیشمندان و صاحبنظران عرصه مدیریت اسلامی پرداخته و در راستای آشنایی با مفاهیم و تعریفهای متنوع و گسترده مدیریت اسلامی، آنها را مورد بحث، بررسی و تحلیل قرار داده است. به منظور تحلیل ادبیات انجام شده از مطالعه اسناد کتابخانهای از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. طبقهبندی و تحلیل انجام شده روی تعریفهای ارائه شده نشان داد صاحبنظران قلمرو مدیریت اسلامی و دیدگاههای اسلام در مورد مدیریت، هر یک به فراخور برداشت و ذهنیتهای خود از اسلام، تعریفها و یا توضیحهایی را ارائه دادهاند که نوعی مفهوم مدیریت اسلامی از آنها مستفاد میشود؛ درحالیکه هنوز به تعریفی واحد از این مقوله نرسیدهاند؛ ازاینرو، میتوان این تعریفها را در قالب پنج دسته کلی قرار داد: از نگاه الهی و توحیدی، نگاه رشد و تربیت بشری، نگاه مکتبی و ارزشی، نگاه فنی به مدیریت اسلامی و در نهایت نگاه چندگانه یا ترکیبی.