تأملی بر چشم‌انداز سازمان در پرتو استعاره‌های قرآنی

امروزه بخش بزرگی از زندگی انسان‌ و تلاش‌های بشری، در سازمان‌ و برای دستیابی به اهداف آن صرف می‌شود، از این‌رو شایسته است سازمان­ها به بستری مناسب برای سعادت ابدی انسان و آرامگاه امروز او مبدل شوند، برای حرکت به این سو باید در جستجوی مبدأ و مبنای این دگرگونی بود تا قابلیت تغییر جهت­ گیری­ها، فرایندها و رفتارهای سازمان را داشته باشد، با مروری در ادبیات مدیریت می­ توان تا اندازه زیادی این موضوع را در چشم‌انداز رهبر سازمان (و یا مدیران عالی سازمان که نقش رهبری را بر عهده دارند) جستجو کرد، بر این اساس، در مقاله حاضر تلاش شد که مفهوم چشم‌انداز سازمانی با رویکرد توحیدی و از منظر قرآن کریم مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بدین منظور در مرحله اول، پس از عرضه مفاهیم، استعاره‌ها و کارکردهای چشم‌انداز به قرآن کریم، با مراجعه به تفسیر‌های المیزان و تسنیم، واژه‌هایی که می­ توانند، نمایانگر نظام مفهومی چشم‌انداز از دیدگاه قرآن کریم باشند شناسایی شد، سپس در مرحله دوم تحقیق، با کمک نتایج مرحله اول با یازده نفر از مدیران صنایع مختلف کشور مصاحبه اکتشافی و نیمه‌ساختار یافته صورت گرفت و نتایج کدگذاری و با کمک روش تحلیل تم، بررسی شدند، در مرحله سوم، نتایج در قالب پرسشنامه دلفی به خبرگان پژوهش عرضه شد و در صورت نیاز مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفت، در نهایت مفهوم چشم‌انداز سازمانی و ماهیت آن با کمک چهار استعاره قرآنی و مفاهیم اقتباس شده از مصاحبه خبرگان در قالب یک مدل مفهومی بازسازی شد.