طراحی مدل شبکه‌سازی فعالیت‌های بازاریابی بنگاه‌های فعال در خوشه‌های صنعتی ایران

چکیده: با توجه به نقش مهم شبکه­های بازاریابی در توسعه اقتصادی خوشه­های صنعتی، هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل فرایند شبکه‏سازی فعالیت‏های بازاریابی در بستر خوشه‏های صنعتی ایران است. جهت طراحی مدل مذکور از روش تحقیق «نظریه برخاسته از داده­ها» استفاده شده است. بدین منظور با انجام مصاحبه با عاملان توسعه خوشه­ها و مدیران بنگاه­های درگیر در شبکه­ها، و مطالعه اسناد سازمانی، منابع اطلاعاتی موردنیاز جمع­آوری شد. سپس با انجام کدگذاری باز، محوری و گزینشی مدل شبکه­سازی فعالیت‏های بازاریابی تدوین گردید. بنا بر نتایج تحقیق، انگیزه مشترک شرکا جهت حل مسئله یا بهره‏برداری از فرصت‏های بازاریابی علت اصلی شکل­گیری شبکه­های بازاریابی است. شبکه‏های بازاریابی گستره وسیعی از شبکه­های رسمی و غیررسمی را شامل می­شود که طی مراحل پنج­گانه آغازین، تشکیل هسته اولیه، بروز تنش، سازماندهی و اقدام شکل می­گیرند. بستر فرهنگی، تاریخی و نهادی خوشه، ویژگی­های فردی-شخصیتی مدیران، ویژگی­های راهبر شبکه و ویژگی­های ساختاری بنگاه بر فعالیت­های شبکه­سازی تأثیرگذارند. مهم­ترین منافع شبکه­سازی کاهش هزینه‏های بازاریابی و ارتقاء توان رقابتی بنگاه­های عضو شبکه است. بنا بر نتایج پژوهش حاضر، مدیران بنگاه‏ها می‏توانند با تقویت قابلیت‏های شبکه­سازی خود، از آن به‌عنوان ابزار توسعه کسب‏وکار استفاده نمایند.