ارزشیابی برنامه ادغام بهداشت روان در سامانه مراقبت‌های بهداشتی اولیه ایران

هدف پژوهش حاضر، ارزشیابی برنامه ادغام بهداشت روان در سامانه مراقبت­های بهداشتی اولیه (PHC) بود. روش: پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر به دو روش کمی و کیفی انجام شد. 1209 نفر از جمعیت عمومی، 146 بهورز، 35 کاردان و 51 پزشک عمومی مراکز بهداشتی- درمانی مناطق زیر پوشش و غیرزیر پوشش بهداشت روان دانشگاه­های علوم­پزشکی گیلان، تهران، مشهد، ایران، کرمان و کرمانشاه، به­صورت چندمرحله­ای و به روش تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. شش پرسش­نامه آگاهی و نگرش بهورزان در مورد بیماری‌های روانی؛ عملکرد بهورزان در مورد آموزش، بیماریابی، پی‌گیری و ارجاع بیماران مبتنی بر برنامه ادغام بهداشت روان؛ آگاهی و نگرش جمعیت عمومی نسبت به بیماری‌های روانی، صرع و عقب‌ماندگی ذهنی و علل بروز این بیماری‌ها و روش‌های درمانی آنها؛ آگاهی پزشکان عمومی نسبت به درمان، ارجاع و ادغام برنامه بهداشت روان در PHC؛ عملکرد پزشکان عمومی مراکز بهداشتی­درمانی و بررسی کیفی در گروه متمرکز برای گردآوری داده­ها به­کار رفتند. داده­ها با روش­های آمار توصیفی و آزمون t مستقل تحلیل شدند. یافته‌ها: تفاوت دو گروه بهورزان زیر پوشش و غیر زیر پوشش در آگاهی (01/0≥p) و نگرش (04/0≥p)، نیز تفاوت دو گروه جمعیت عمومی زیر پوشش و غیر زیر پوشش در آگاهی (001/0≥p) و نگرش (001/0≥p) معنادار و میزان بیماریابی بهورزان در خانواده‌های زیر پوشش 25/8 در 1000 نفر جمعیت بود. درحالی­که آگاهی بهداشت روان پزشکان عمومی در مناطق زیر پوشش بالا بود، آنان در 3/34 و 6/48 درصد موارد به­ترتیب در تشخیص و درمان بیماران روان­پریش مشکل داشتند. نتیجه‌گیری: ادغام برنامه بهداشت روان در PHC، روشی مؤثر و به­صرفه است، که با نظارت و ارزشیابی مستمر، می­تواند به پیامدهای ارزشمندی بینجامد.