بررسی و تحلیل توضیح های معلمان دوره ابتدایی

هدف پژوهش حاضر گردآوري و تحليل توضيح هاي شفاهي معلمان دوره ابتدايي مدارس سماء منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامي بود. تدريس کلاس هاي 32 نفر معلم (20 زن و 12 مرد) چهار پايه تحصيلي (دوم، سوم، چهارم و پنجم) در پنج شهر، در درس هاي فارسي، رياضي و علوم هر کدام به مدت 10 جلسه با استفاده از MP3 Player مورد ثبت و ضبط قرار گرفت. اطلاعات گردآوري شده با استفاده از روش هاي آمار توصيفي و آزمون مجذور خي تجزيه و تحليل شدند. يافته هاي حاصل از تحليل تدريس 960 جلسه کلاس درس و 11617 توضيح مطرح شده با استفاده از پرسش نامه معکوس و مقياس درجه بندي نشان داد که: بين دلايل ارائه توضيح ها و پايه تدريس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد، همچنين ارتباط بين دلايل ارائه توضيح ها و نوع درس ها نيز و بين رويکردهاي توضيح دادن و پايه تدريس معلمان معنادار بود. معلمان ترجيح مي دهند توضيحات خود را به آموزش مفاهيم، آموزش هدف ها و مقصدها، آموزش پيامدها، آموزش علت و معلول و آموزش فرايندها و شيوه ها اختصاص دهند. معلمان با افزايش پايه تدريس، رويکردهاي نوين و پيچيده تري را براي توضيح دادن بکار مي گيرند. نقاط ضعف معلمان در استفاده از توضيح دادن عبارت بودند از: واضح بودن مقدمه، مناسب بودن ساختار جمله ها، کافي بودن مثال هاي عيني، مناسب بودن مکث ها، ارائه سرنخ هاي کلامي مستقيم، بکارگيري مناسب مواد و رسانه آموزشي، روشن بودن الگوي توضيح، خلاصه کردن تدريجي مطلب، تغيير سرعت بيان يا سطح مطلب و بررسي مشارکت دانش آموزان در بحث. بين دلايل ارائه توضيح ها و پايه تدريس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. ارتباط بين دلايل ارائه توضيح ها و نوع درس ها نيز معنادار بوده است. بين رويکردهاي توضيح دادن و پايه تدريس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. با توجه به اهميت توضيح دادن، اين مقوله بايستي در واحدهاي درسي و دوره هاي آموزشي بدو خدمت و حين خدمت معلمان بيشتر مورد توجه قرار گيرد.