توهم یا واقعیت؟

ه پيشگفتار كوتاه ژان پياژه بر «دائره المعارف بين المللي روان پزشكي، روان شناسي و روان  تحليل گري» در سال 1997 توجه كنيد:
وقتي جوان بودم (سالها پيش) روان شناسان بزرگي مانند ثورانديك، اسپيرمن، كهلر، بينه، كلاپارد و بسياري ديگر، كه صحنه را زير سلطه داشتند، مي توانستند درباره ادراك، هوش، يادگيري، رغبتها، عواطف و جز آن به بحث بنشينند و از شناخت خود درباره همه قلمروهاي روان شناسي احساس غرور كنند. اطلاعاتشان در باره كارهاي اصلي به روز بود، همه مطالب پر اهميت مرتبط با اين زمينه ها را مي خواندند و در مورد روان پزشكي و عصب شناسي نيز از معلومات عمومي گسترده اي برخوردار بودند. متخصصان بزرگ عصب شناسي و روان پزشكي هم با روان شناسي آشنا بودند. تنها سد ناراحت كننده اي كه مشاهده مي شد، سدي بود كه روان تحليل گران را از روان شناسان تجربي جدا مي كرد. اما در حالي كه گروه نخست نسبت به روان شناسي علمي، نگاهي تفاهم آميز نداشتند در بسياري از افراد گروه دوم، آمادگي درك مباني روان تحليل گري مانند اهميت ناهشياري و ريشه هاي آن در خردسالي، سركوب گري و غيره به چشم مي خورد