چکیده مقاله
مبادلههای تجاری یکی از شاخصهای اصلی در برقراری ارتباط بین کشورهای همسایه و نیز امرار معاش است که از این طریق میتوان از فرصتها، منابع و قوتها استفاده کرد و بدین وسیله در راه نیل به استمرار و پایداری دوستی و تفاهم، امنیت و رونق اقتصادی، ایجاد فرصتهای اشتغال، تثبیت جمعیت و در نهایت توسعه منطقهای تلاش کرد. مبادلههای تجاری و اقتصادی، نیرو محرکه و موتور توسعه هر جامعهای محسوب میشوند و این مبادلهها میتوانند عامل پویایی و شکوفایی مناطق مرزی باشند و نقش اساسی در افزایش استانداردهای زندگی مردم، کاهش فقر، توزیع مناسب و برابر درآمدها، و جمعیت و تسریع همکاریهای بیشتر بین نواحی مرزی داشته باشند. با وجود ظرفیتها و پتانسیلهای بالای نواحی مرزی، این نواحی در مقایسه با نواحی مرکزی در انزوای جغرافیایی قرار گرفتهاند. این امر به لحاظ سیاستهای غیرآمایشی و مرکز محور بودن، پیامدهای ناگواری از لحاظ عقبماندگیهای مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر آن است که نقش مبادلههای تجاری در تثبیت جمعیت روستایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، بنابراین ناحیه مورد مطالعه محدودهای در قسمت غربی شهرستان سردشت که هممرز با کشور عراق است، میباشد. همچنین جامعه آماری پژوهش حاضر را 13 روستا که برابر با 309 خانوار بود، تشکیل دادند. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 90 نفر از سرپرستان خانوار محاسبه شد و 3 روستای مورد نظر با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای و افراد سرپرست خانوار نیز با روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز از دو طریق عینی تکمیل پرسشنامه، مصاحبه و مطالعه کتابخانهای جمعآوری گردید و دادههای جمعآوری شده از روش آمار توصیفی، استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با تحلیل دادهها و اطلاعات، اثرات بازارچه مرزی بر میزان درآمد و تسهیلات رفاهی روستاییان نمونه و ماندگاری جمعیت در مقاطع مختلف و سرشماریهای مختلف، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که در محدوده مورد مطالعه، مبادلات مرزی میتواند منجر به ماندگاری جمعیت شود و میتوان با ساماندهی اینگونه مبادلات در مناطق مرزی توسعه سکونتگاههای روستایی را انتظار داشت.