ویژگی های مختص به فرهنگ در ارزش های ایرانیان: بررسی در سه نمونه از سه نسل

اين مطالعه ويژگي هاي مختص به فرهنگ ارزش هاي ايرانيان را شناسايي و خاستگاه هاي الگوي ارزشي خاص آن را بر حسب تاثيرهاي علي شرايط اجتماعي - سياسي تبيين مي کند. در سه مطالعه مجزا، سه گروه سني (15-17 سال، 1532 نفر؛ 18-26 سال، 600 نفر؛ 24-62 سال، 821 نفر) با «زمينه ياب ارزشي شوارتز» (شوارتز، 1992) و نسخه 40 ماده اي «پرسشنامه تشبيهي ارزش» (شوارتز و ديگران، 2001) ارزيابي شدند، و از خلال «تحليل هاي جداگانه کوچکترين فضا» در باب روابط ساختار ارزشي براي هر نمونه و مقايسه آن با الگوي اصلي (ارزش هاي بنيادي انساني؛ شوارتز، 1992، 1994) تفاوت هاي بين فرهنگي محتمل بازنمايي شد. آن چنان که انتظار مي رفت مواردي از انحراف از الگوي نظري مشاهده شد که بيانگر تاثير ايدئولوژي اسلامي انقلابي در عرصه اجتماعي - سياسي است: (1) رابطه پويشي ابعاد مرتبه بالاتر «تعالي خود» و «گسترش خود» در هر سه نمونه نقض شد، (2) همچون نمونه هاي اروپاي شرقي، در بعد «تعالي خود» کانوني از ارزش هاي اجتماعي - سياسي شکل گرفت، (3) ارزش «معتدل» از مجموعه ارزش هاي سنت و مذهب بيرون رانده شد، و (4) در تاثيرهاي افتراقي جو سياسي - اجتماعي بر ارزش هاي نسل هاي جوان تر نسبت به بزرگسالان، نکته شايان توجه اينکه نوجوانان از کنش ارزش هاي تعالي جويي در دو سطح روابط نزديک (خيرخواهي) و گسترده (جهان شمولي نگري) به ادراکي متجانس و پيوسته نائل نمي گردند