مطالعه عدالت اجتماعی در برنامه های توسعه از نگاهی نو

موضوع مقاله بررسي وضعيّت عدالت اجتماعي در برنامه­هاي توسعه جمهوري اسلامي ايران است. جامعه آماري آن برنامه هاي دوّم و سوّم و چهارم توسعه جمهوري اسلامي ايران است. در این تحقیق عدالت اجتماعي، توجّه نسبتاً برابر به تمام حوزه هاي زندگي اجتماعي و ارزشهاي محوري آنها همراه با برابري در انواع آزاديها و فرصتها و نابرابري مشروط در توليد و توزيع ارزشهاي محوري است. نتايج تحليل محتواي كمي و كيفي سه برنامه توسعه (دوّم، سوّم، چهارم) نشان مي­دهد در توجّه به حوزه هاي چهارگانه زندگي اجتماعي تعادلي وجود ندارد. به طور ميانگين در طي سه برنامه حدود 60 درصد توّجه به حوزه زندگي اقتصادي است و نسبت به حوزه زندگي سياسي تقريباً توجّهي نشده است (حدود دو درصد). به حوزه زندگي جامعوي نيز كم توجّه شده است (حدود 15 درصد). توجّه به حوزه زندگي فرهنگي حدود 24 درصد است در حالي كه بر اساس چارچوب مفهومي ـ تحليلي اين اعداد باید حدود 25 درصد باشد. تاثیرات بي توجّهي به حوزه زندگي سياسي و كم توجّهي به حوزه زندگي جامعوي در برنامه ها در وضعيّت جاري جامعه نمايان است. اختلافات شديد سياسي، كاهش قابل توجّه سرمايه هاي اجتماعي و افزايش انواع انحرافات اجتماعي از نشانه هاي آن است.