تحلیل نتایج رفتار (بخل، میانه روی، اسراف) براساس ادبیات اسلامی

این پژوهش با هدف مشخص کردن نتايج بخل، ميانه­روي و اسراف انجام پذيرفت. براي دستیابی به اين مهم، مفاهيم بخل، ميانه­روي و اسراف بر اساس متون اسلامي مورد مطالعه قرار گرفت که حاصل آن دستیابی به نتايج هر کدام از رفتارهاي بخيلانه، مسرفانه و ميانه­رو است. نتایج رفتارهای سه­گانه در قالب یک الگوی سنجش چهار سطحی متشکل از مفاهیم (بخل، میانه‌روی و اسراف)، ابعاد (فردی ـ اجتماعی)، عوامل (دنیوی - اُخروی) و شاخصها، سازماندهی شد. برای رفتارهای سه‌گانه، 140 نتیجه به­دست آمد. از نظر کمی، بخل 31%، میانه‌روی 43% و اسراف 26%، نتایج را به خود تخصیص می‌دهد. از مجموع نتایج، 83% فردی و 17% اجتماعی است. هم­چنین از مجموع نتایج، 81% دنیوی و 19% اخروی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نه تنها بیشتر نتایج هر کدام از رفتارهای سه‌گانه فردی است (بخل با نتایج فردی 84%، میانه‌روي با نتایج فردی 82% و اسراف با نتایج فردی 84%)، بلکه همان‌طور که الگوی ساختاری تحقیق نشان می‌دهد، همه نتایج هر کدام از رفتارهای سه‌گانه چه در دنیا (تحت تأثیر نتایج دنیوی اجتماعی) و چه در آخرت (تحت تأثیر نتایج فردی دنیوی و نتایج اجتماعی اخروی) نهایتاً به خود فرد یعنی عامل رفتار بر می‌گردد.