يک دهه پيش، در بررسي ساختار و محتواي ارزش هاي دانشجويان (دلخموش، 1384)، مواردي از انحراف از الگوي نظري (ارزش هاي بنيادي انساني؛ شوارتز، 1992، 2006) مشاهده شد. مطالعه حاضر، تغيير در ساختار ارزش هاي دانشجويان، در نزديک شدن به الگوي نظري را برحسب تاثيرهاي علي شرايط اجتماعي سياسي به ويژه تاثير فزاينده ارتباطات توده گير در طي يک دهه گذشته را تبيين مي کند. نمونه مورد مطالعه (400 دانشجو، به نسبت مساوي مرد و زن) با نسخه 40 ماده اي «پرسشنامه تشبيهي ارزش» (شوارتز و ديگران، 2001) ارزيابي شد، و از خلال «تحليل کوچک ترين فضا» روابط ساختار ارزشي مشخص گرديد و با مقايسه آن با ساختار نمونه پيشين و ساختار الگوي اصلي، شباهت ها و تفاوت هاي بين فرهنگي بازنمايي شد: 1) ارزش پيشرفت که در مطالعه پيشين در ناحيه اصلي خود قرار نگرفته بود، در محل مورد انتظار ظاهر شد. اما، 2) يک تغيير جديد در ترتيب ارزش لذت جويي در آرايش چرخه اي ارزش ها مشاهده شد. و 3) همچون مطالعه پيشين ماده هاي امنيت ملي و نظم اجتماعي به ارزش جهان شمولي نگري منتقل شدند. پژوهش حاضر نشان داد که به رغم تاثيرپذيري ارزش هاي دانشجويان از فرايند نوسازي و همگرايي، گرايش به آرماني سازي معاني پاره اي از ارزش ها، همچنان پس از يک دهه حفظ شده است.