با مرور تاريخ نظريه هاي مشاوره و روان درماني مي توان چنين استنباط کرد که براي شکل گيري هر رويکرد مشاوره و روان درماني پنج گام اساسي بايستي برداشته شود. گام نخست عبارت است از پي ريزي بنيادها يا به تعبيري مفروضه هاي فلسفي مشتمل بر هستي شناسي، انسان شناسي و معرفت شناسي. گام دوم عبارت است از ريشه يابي اختلالات و نابساماني هاي رواني، به تعبير ديگر، مشخص سازي ريشه اصلي اختلالات رواني. در گام سوم، هدف از مشاوره و روان درماني بايستي تعريف گردد. گام چهارم، روشن سازي چگونگي درمان يا به بيان ديگر، شيوه درمان است و در نهايت گام پنجم به پژوهش هاي باليني از قبيل مطالعات موردي اختصاص دارد. هدف از اين گام، ارزيابي نظريه، تاييد، اصلاح، شرح و بسط آن مي باشد. بدين ترتيب، روشن است که سه گام نخست بيش تر جنبه نظري داشته (و يا مي تواند داشته باشد) و گام چهارم و پنجم، بيش تر عملي است. با توجه به سه گام برشمرده، اين مقاله در صدد پاسخگويي به اين پرسش است که آيا به نوعي مي توان به رويکردي در مشاوره و روان درماني بر مبناي عرفان اسلامي دست يافت؟ به بيان ديگر، آيا عرفان اسلامي قابليت منجر شدن به رويکرد مشاوره اي و روان درماني را دارد؟ براي پاسخگويي به پرسش بالا از روش تحليلي - استنتاجي استفاده شده است. نتايج اين بررسي نشان مي دهد که با توجه به مباني فلسفه عرفان اسلامي و هم چنين، الگو قرار دادن فرآيند سير و سلوک و نيز اقتباس از نقش پير و مرشد در اين فرآيند، مي توان به نظريه اي براي مشاوره و درمان مبتني بر عرفان اسلامي دست يافت.