دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ اسلامی: پایه های نظری، ساخت و رواسازی ابزار اندازه گیری

همانطور که ايجاد رابطه دلبستگي ايمن در کودکان براي رشد و ارتقاي سلامت آنان در بزرگسالي يک امر حياتي تلقي مي شود، شکل گيري و تحول دلبستگي ايمن به خدا نيز مي تواند در شکوفايي معنوي، سازگاري، سلامت و بهزيستي انسانها نقش اساسي داشته باشد. تا به حال مقياس هاي متعددي (مثلا روات و کرکپاتريک، 2002؛ بک و مک دونالد، 2004) در بافت فرهنگ مسحيت ساخته شده که توسط پژوهشگران اسلامي نيز در برخي تحقيقات مورد استفاده قرار گرفته اند. در صورتي مي توان تحقيقات بين فرهنگي در مورد سازه دلبستگي به خدا و نتايج روانشناختي آن انجام داد که سازه مورد نظر از لحاظ تئوريکي، الهياتي و آزمايشي ارتباطش با فرهنگ و دين خاصي مورد بررسي قرار گرفته و اعتبار نظري و عملياتي آن محرز شده باشد. پايه هاي نظري و الهياتي به کارگيري دلبستگي به خدا در بافت فرهنگ مسيحي قبلا مورد بررسي قرار گرفته است. در حالي که در مورد پايه هاي نظري و الهياتي دلبستگي به خدا در فرهنگ اسلامي تحقيقي صورت نگرفته است و آزمون هاي معتبر و روا در اين زمينه ساخته نشده است. پژوهش حاضر اهداف زير را دنبال مي کند: الف) کشف و ارائه پايه هاي نظري و الهياتي دلبستگي به خدا در فرهنگ اسلامي ب) ساخت و اعتباريابي مقياس دلبستگي به خدا بر مبناي پايه هاي نظري که از متون اسلامي استخراج شده است. در رسيدن به هدف اول متون اسلامي بررسي شد و با استفاده از روش تحليل محتواي متون اسلامي و استنباط هرمنوتيکي پايه هاي نظري دلبستگي به خدا استخراج گرديد. در راستاي رسيدن به هدف دوم مقياس تهيه شده (46 سوالي) بر روي 313 نفر از مسلمانان در کشور استراليا اجرا شد. نتايج نشان داد که مقياس مورد نظر داراي 6 عامل مشخص در ارتباط با الگوهاي خود و ديگران بوده و در کل از روايي و اعتبار بالايي برخوردار است. نتيجه حاصل نشان داد که در اسلام تئوري دلبستگي به خدا وجود دارد که با مباني ديني سازگار است و مي توان با استفاده از اين مباني، مقياس معتبري براي اندازه گيري تفاوت هاي فردي در ابعاد دلبستگي به خدا در اسلام ساخت