تعریف مفهومی پرسشنامه توانایی حل مسأله اجتماعی دزوریلا و همکاران -25 سوالی
معرفی پرسشنامه توانایی حل مسأله اجتماعی دزوریلا و همکاران -25 سوالی
پرسشنامه توانایی حل مساله اجتماعی[1](SPSI): این ابزار به منظور اندازه گیری مهارتهای حل مساله اجتماعی توسط دزوریلا و همکاران(2002) طراحی و ساخته شده است. فرم کوتاه تجدید نظر شده پرسشنامه حل مساله اجتماعی یک مقیاس خودگزارش دهی برای اندازه گیری مهارتهای حل مساله اجتماعی است که توسط مخبری(1388) ترجمه و اعتباریابی شده است. این مقیاس مبتنی بر کار قبلی(دزوریلا و همکاران، 1999 به نقل از دزوریلا و نزولا، 2002) است که مولفه های عمده مدل نظری حل مساله اجتماعی را بررسی و اندازه گیری می کند. فرم بلند این مقیاس دارای 52 سوال است و 5 خرده مقیاس دارد. اما فرم کوتاه آن دارای 5 خرده مقیاس و 25 سوال است و روی مقیاس لیکرت 5 درجه ای از کاملا نادرست تا کاملا درست نمره گذاری می شود. دو خرده مقیاس، جهت گیری حل مساله را اندازه گیری می کند. یعنی جهت گیری مثبت حل مساله به وسیله سوالات(5، 7، 14) و جهت گیری منفی حل مساله به وسیله سوالات (2، 4، 9، 13 و 22). سه خرده مقیاس آن نیز سبک حل مساله اجتماعی را اندازه گیری می کند. سبک منطقی حل مساله به بوسیله سوالات (8، 3، 16، 20، 21، 24 و 25) اندازه گیری می شود. سبک اجتنابی حل مساله به وسیله سوالات(1، 10، 12، 17 و 18) و سبک تکانشی حل مساله به سویله سوالات(6، 11،15، 19 و 23) اندازه گیری می شود. دو خرده مقیاس جهت گیری مثبت حل مساله و سبک منطقی حل مساله، حل مساله سازنده و کارا را اندازه گیری می کند و سه خرده مقیاس باقی مانده حل مساله غیر عادی و ناقص را اندازه گیری می کند. جهت یابی مثبت مساله به عنوان مجموعه اسزندهو شناختی حل مساله توصیف می شود و جهت یابی منفی مساله یک مجموعه احساس شناختی جلوگیری کننده یا بدکارکردی است(دوروزیلا و همکاران، 2002).
دو خرده مقیاس حل مساله سازنده و کارا به صورت مثبت نمره گذاری می شوند؛ اما خرده مقیاس های بدکارکردی به صورت منفی نمره گذاری می شوند. برای بدست آوردن نمره خرده مقیاسهای بدکارکردی می توان گفت که نتیجه این مقیاسها، نمره های وارونه ای هستند که از تفریق نمرات حقیقی از بالاترین نمره احتمالی بدست می آید. برای بدست آوردن نمره کل مقیاس باید نمره هر خرده مقیاس را بر تعداد سوالهای خود خرده مقیاس تقسیم کرد تا همه خرده مقیاسها به طور یکسان در نمره نهایی مشارکت داشته باشند. نمره بالا نشان دهنده حل آسان، کارآ و سازنده مساله است، در حالی که نمره پایین نشان دهنده حل ناقص، ناکارآمد و بدکارکردی مساله است(مخبری، 1388).
پایایی آزمون مجدد برای این پرسشنامه بین 68/0 تا 91/0 و ضریب آلفای کرونباخ آن بین 69/0 تا 95/0 گزارش شده است(دزوریلا و همکاران، 2011). روایی سازه این پرسشنامه نیز با استفاده از تحلیل اکتشافی و همبستگی با دیگر مقیاسهای حل مساله و سازه های روانشناختی همپوش، تایید شده است(دزوریلا و همکاران، 2011). مخبری(1388) سطح آلفای کرونباخ را برای خرده مقیاس جهت گیری منفی حل مساله ، 76/0، برای خرده مقیاس جهت گیری مثبت حل مساله، 75/0، برای خرده مقیاس سبک اجتنابی حل مساله 77/0، برای خرده مقیاس سبک منطقی حل مساله 67/0، برای خرده مقیاس تکانشی-بی توجهی حل مساله 66/0 و همچنین برای کل مقیاس 74/0 گزارش کرده است. پایایی این پرسشنامه در پژوهش عربزاده، کدیور و دلاور(1393) بر اساس آلفای کرونباخ، 78/0 بدست آمد.
پرسشنامه توانایی حل مسئله اجتماعی
بسمه تعالی
دانشآموز گرامی سلام
ضمن تشكر از همكاري صميمانه شما، به اطلاع مي رساند اين پرسشنامه براي ارزيابي توانایی حل مسئله اجتماعی تنظيم شده است. توجه داشته باشيد كه هيچ پاسخ درست يا غلطي براي سؤال ها وجود ندارد. خواهشمند است سؤالات را با دقّت مطالعه نموده و میزان موافقت خود را با هر سؤال مشخص نمایید.
|
ردیف
|
سؤال
|
کاملاً نادرست
|
نادرست
|
تا حدودی نادرست
|
درست
|
کاملاً درست
|
|
1
|
هنگام روبرو شدن با مسائل و مشکلات از فکر کردن در مورد آنها خودداری می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
2
|
هنگامی که مشکلی برای حل کردن دارم احساس ترس می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
3
|
هنگام برخورد با یک مشکل در مورد راهحلهای مختلف آن فکر می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
4
|
هنگامی که باید یک تصمیم مهم بگیرم،عصبانی و نامطمئن هستم.
|
|
|
|
|
|
|
5
|
اگر اولین تلاش من برای حل یک مشکل ناموفق باشد،حل آن را رها نمی کنم.
|
|
|
|
|
|
|
6
|
در حل کردن مشکلات و مسائل به اولین فکر خوبی که به ذهنم می رسد عمل می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
7
|
زمانی که با مشکلی روبرو می شوم اعتقاد دارم که آن مشکل می تواند حل شود.
|
|
|
|
|
|
|
8
|
در برخورد با مشکلات، جزئیات آنها را بررسی می کنم و موانع حل آنها را در نظر می گیرم.
|
|
|
|
|
|
|
9
|
اگر در اولین تلاشم برای حل یک مشکل ناموفق باشم، احساس ناتوانی و ناکامی می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
10
|
هنگام روبه رو شدن با مشکلات، تا حد امکان سعی میکنم از تلاشی که شروع کرده ام، دست بکشم.
|
|
|
|
|
|
|
11
|
برای ارزیابی دقیق نتایج احتمالی راه حل یک مشکل، وقت زیادی نمی گذارم.
|
|
|
|
|
|
|
12
|
هنگامی که از حل کردن یک مسئله خودداری می کنم از دیگران می خواهم که از سر راهم کنار بروند.
|
|
|
|
|
|
|
13
|
برخورد با یک مشکل یا یک مسئله سخت،مرا ناراحت و آشفته می کند.
|
|
|
|
|
|
|
14
|
به محض این که امکان داشته باشد، به حل مشکلات می پردازم.
|
|
|
|
|
|
|
15
|
در حل مسائل و مشکلاتم به اولین فکری که به ذهنم می آید،میپردازم.
|
|
|
|
|
|
|
16
|
در برخورد با مشکلات، احساساتم را می آزمایم و چگونگی بهتر شدن آنها را بررسی میکنم.
|
|
|
|
|
|
|
17
|
حل کردن مشکلات را آنقدر عقب می اندازم که دیگر برای حل کردن آنها خیلی دیر شده باشد.
|
|
|
|
|
|
|
18
|
هنگام روبه رو شدن با مسائل و مشکلات، زمان زیادی را برایفرار از حل آنها سپری می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
19
|
برای در نظر گرفتن نتایج مثبت یا منفی یک راه حل زمان زیادی نمی گذارم.
|
|
|
|
|
|
|
20
|
هنگام حل مشکلاتم اگر شرایط روبه بهبودی باشد، آن را ارزیابی می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
21
|
هنگامی که برای حل مشکلاتم چند راه حل دارم،نتایج هر راه حل را بررسی و با هم مقایسه می کنم.
|
|
|
|
|
|
|
22
|
در برخورد با مسائل و مشکلاتم افسرده و بی تحرک می شوم.
|
|
|
|
|
|
|
23
|
وقتی یک راه حل را انتخاب می کنم با جرأت و بدون فکر کردن در مورد عواقب آن، به راه حل خود ادامه می دهم.
|
|
|
|
|
|
|
24
|
برای مقایسه راهحلهای مختلف حل یک مسئله، روش منظمی را به کار می گیرم.
|
|
|
|
|
|
|
25
|
د ربرخورد با موانع، همواره هدفم را در نظر دارم.
|
|
|
|
|
|
منبع:
عربزاده، مهدی؛ کدیور، پروین و دلاور، علی(1393). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان بر مهارت حل مساله اجتماعی دانش آموزان. دو فصلنامه علمی-پژوهش شناخت اجتماعی. ویژه نامه زمستان 1393. صص. 71-82.