تعریف مفهومی دلزدگی زناشویی

بسیاری از زوج ها زندگی زناشویی خود را با روابط صمیمی بالا آغاز می کنند، اما با گذر زمان این روابط صمیمی کم کم دچار مشکل می شوند. اليس عنوان می کند زوج هایی که به تازگی ازدواج کرده اند، کمتر به این فکر می کنند که ممکن است زمانی عشق آنها کمرنگ شود و این درست زمانی است که دلزدگی آغاز شده است(داورنیا، زهراکار و نظری، ۱۳۹۴). در یک ازدواج سرخورده یکی یا هر دو زوج ضمن تجربه احساس گسستگی از همسر و کاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانی های قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده ی رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند. دلزدگی زناشویی کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی علاقگی و بی تفاوتی زوجین به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به جای عواطف مثبت همراه است (کایزر۱۹۹۶ ، ۲ ) و در پی آن، احساسات منفی، حالت غالب به خود می گیرد و به از دست دادن شور و شوق اولیه، وابستگی عاطفی، تعهد و نهایتا بروز دلزدگی منجر می شود (پوکورسکا، فارل، ایوان شیتزکی و پیلای ۲، ۲۰۱۳). پاینز، نیل، هامرو آیسکسن (۲۰۱۱)، دلزدگی را به عنوان یک حالت خستگی جسمانی، عاطفی و روانی که در شرایط درگیری طولانی مدت همراه با مطالبات عاطفی ایجاد می شود، می دانند. در این تعریف، خستگی جسمانی با کاهش انرژی، خستگی مزمن، ضعف و تنوع وسیعی از شکایت های جسمی و روان تنی مشخص می شود. در حالیکه خستگی عاطفی شامل احساسات درماندگی، ناامیدی و فریب می شود. خستگی روانی به رشد نگرش منفی نسبت به خود، کار و زندگی برمی گردد. از آنجا که دلزدگی زناشویی کاهش عشق و علاقه و افزایش رفتارهای خصمانه را به دنبال دارد، می تواند به نارضایتی زناشویی منجر شده و بنیان خانواده را متزلزل سازد (هوستون ، ۲۰۰۹). تحقیقات کارشناسان خانواده نشان می دهد که امروزه شیوع دلزدگی زناشویی بیشتر شده است. به طوری که ۵۰ درصد از زوجها در ازدواج خود با دلزدگی مواجه می شوند. مطالعات انجام گرفته در زمینه ی عوامل مرتبط با دلزدگی، به عوامل چندی اشاره کرده اند که در این زمینه می توان به تصورات رویایی از عشق، عدم توانایی حل تعارضات زناشویی و اثرات زیانبار آن بر سلامت فیزیکی و عاطفی زوجین، زوال خانواده گسترده، تغییر نقش های زن و مرد و باورهای ارتباطی اشاره کرد (عبادت پور، نوابی نژاد، شفيع آبادی و فلسفی نژاد، ۱۳۹۲). برای سنجش دلزدگی زناشویی از  پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز استفاده می شود.

معرفی پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز
مقیاس دلزدگی زناشویی یکی از ابزارهای خودسنجی است که برای اندازه گیری درجه دلزدگی زناشویی بین زوجها طراحی شده است. پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (CBM) از یک ابزار خودسنجی دیگر که برای اندازه گیری دلزدگی به کار می رود اقتباس شده است که توسط پاینز(1996) ابداع گردید(پاینز و نانز، 2003). پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز 21 سوال دارد که شامل سه قسمت اصلی خستگی جسمی(احساس خستگی، سستی و داشتن اختلالات خواب)، از پا افتادن عاطفی(احساس افسردگی، ناامیدی و در دام افتادن) و از پا افتادن روانی(احساس بی ارزشی، سرخوردگی و خشم به همسر) می باشد.

روایی و پایایی پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز

ضریب پایایی بازآزمایی پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز برای یک دوره یک ماهه ۰ / ۸۹، برای یک دوره دو ماهه ۷۶/0 و برای یک دوره چهارماهه 66/0 بود و ضریب آلفای کرونباخ آن نیز بین ۹۱/0 تا ۹۳/0 گزارش شده است. مقیاس دلزدگی زناشویی پاینز با ویژگیهای ارتباطی مثبت مانند نظر مثبت در مورد ارتباط ، کیفیت مکالمه، احساس امنیت، خودشکوفایی، احساس هدفمندی روایی همگرای معنی داری داشت (پاپینزو نانر، ۲۰۰۳). همچنین نمرات این پرسشنامه با رضایت زناشویی انریچ همبستگی معنی دار منفی داشت (نادری، افتخار، آمال زاده ، ۱۳۸۸؛ نقل از دهقانی، ۱۳۹۰). نویدی (۱۳۸۴) ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز را در یک نمونه ۲۴۰ نفری 86/0 گزارش کرد (به نقل از داورنیا، زهراکار، معیری و شاکرمی، ۱۳۹۴)............

روش نمره گذاری مقیاس دلزدگی زناشویی پاینز

تمام این موارد روی مقیاس هفت امتیازی پاسخ داده می شوند. سطح یک معرف عدم تجربه عبارت مورد نظر و سطح هفت، معرف تجربه زیاد عبارت مورد نظر (همیشه ) است.......