واکاوی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده با تحصیل فرزندان

سرمایه اجتماعی از مباحث مهم اجتماعی است که ابزاری برای رسیدن به انواع دیگر سرمایه‌ها از جمله سرمایه‌های اقتصادی، انسانی و فرهنگی است. یکی از حوزه‌های مهم تأثیرپذیر از سرمایه اجتماعی، نهاد خانواده و نهاد آموزش و پرورش است. از این رو پژوهش حاضر با درک اهمیت مسئله سرمایه اجتماعی و قبول این پیش فرض که عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی تحت تأثیر سرمایه اجتماعی خود و خانواده‌هایشان است، به تبیین ادبیات نظری و تجربی پیرامون سرمایه اجتماعی نظام خانواده و تأثیر آن بر تحصیل فرزندان می‌پردازد و در این تبیین پژوهش‌های انجام شده در داخل و خارج از کشور را از طریق فراتحلیل مورد بررسی قرار می‌دهد. چارچوب نظری این پژوهش بر پایه نظریه‌های کلمن در زمینه سرمایه اجتماعی خانواده و ترکیبی از چند نظریه دیگر در این حوزه قرار دارد و در آن تأثیر متغیرهای مستقل، شامل ارتباط‌های درون خانوادگی و ارتباط‌های بیرون خانوادگی بر متغیر وابسته موفقیت تحصیلی سنجیده می‌شود. روش پژوهش در این مطالعه اسنادی و از نوع فراتحلیل است. فراتحلیل یافته‌های پژوهش‌های انجام گرفته، بیانگر این است که از بین ابعاد متغیر مستقل سرمایه اجتماعی، میان ارتباط با اقوام، خویشاوندان و همسایگان و ارتباط با اولیا و مربیان مدرسه و متغیر وابسته موفقیت تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و نیز از این متغیرهای مستقل تنها یک مؤلفه از متغیر مستقل ارتباط‌های بیرون خانوادگی (میزان حضور در مراسم گروهی و مذهبی) بر متغیر وابسته موفقیت تحصیلی، تأثیر معناداری دارند.